Bệnh trĩ có nguy hiểm không – PGS.TS.TTND. Nguyễn Duy Thắng

Số lượng người mắc bệnh trĩ nhiều tới nỗi người ta có câu nói rằng “thập nhân cửu trĩ”, tức là cứ 10 người thì có tới 9 người bị trĩ. Ngoài các biện pháp điều trị, người bệnh còn có những băn khoăn rằng bệnh trĩ có lây không, bệnh trĩ có nguy hiểm không? Cùng PGS.TS.TTND. Nguyễn Duy Thắng tìm hiểu xem bệnh trĩ có nguy hiểm không qua bài viết sau đây.

1. Bệnh trĩ có nguy hiểm không?

Trĩ là một loại bệnh lý ở vùng hậu môn trực tràng rất phổ biến. Các mạch máu ở vùng hậu môn trực tràng bị ứ máu, thành tĩnh mạch bị giãn, sung huyết tạo thành búi trĩ và là nguyên nhân bệnh trĩ.

Người mắc bệnh trĩ mới đầu thường xuất hiện cảm giác ngứa rát đôi chút ở hậu môn. Nếu kéo dài lâu ngày sẽ đi ngoài ra máu và đau rát nhiều hơn. Bệnh không chỉ gây nhiều đau đớn, khó chịu cho bệnh nhân mà còn có thể để lại một số hậu quả nặng nề về sức khỏe.

Bởi vậy mặc dù là bệnh gặp ở 9/10 người Việt Nam nhưng bệnh trĩ thực sự rất nguy hiểm. Dưới đây là những biến chứng của bệnh trĩ thường gặp.

2. Biến chứng của bệnh trĩ, câu trả lời cho câu hỏi bệnh trĩ có nguy hiểm không

2.1. Bệnh trĩ gây đau, rát hậu môn

Đây là biểu hiện trĩ nội, trĩ ngoại ở giai đoạn đầu. Về sau người bệnh sẽ cảm thấy rát hoặc đau buốt ở hậu môn mỗi khi đi ngoài, nhất là khi bị táo bón.

2.2. Bệnh trĩ gây mất máu

Ban đầu bệnh biểu hiện rất kín đáo. Người bệnh chỉ thấy một vài giọt máu nhỏ dính vào phân khi đi ngoài hoặc trên giấy vệ sinh. Lâu ngày nếu bị táo bón, người bệnh phải rặn nhiều làm cho máu chảy ra nhiều thành giọt, có lúc thành tia. Nếu ngồi xổm hoặc đi ngoài nhiều lần thì máu càng chảy nhiều. Người bệnh còn có thể đi ngoài ra cục máu đông. Nguyên nhân của tình trạng này là do máu chảy từ búi trĩ đọng lại trong trực tràng sau đó được tống ra ngoài. Sự mất máu sẽ khiến bệnh nhân bị thiếu sắt và nếu chảy máu nhiều thì bệnh nhân trĩ có thể bị thiếu máu.

2.3. Bệnh trĩ gây rối loạn chức năng hậu môn

Hậu môn là một cơ quan để bài tiết phân ra ngoài, nếu bị trĩ lâu ngày sẽ khiến chức năng này của bệnh trĩ bị rối loạn. Hậu môn có thể bị co lại khiến việc đi ngoài rất khó khăn. Các cơ hậu môn bị xâm lấn làm cho bệnh nhân mất tự chủ trong việc đi đại tiện.

2.4. Sa búi trĩ

Sa búi trĩ thường xảy ra muộn hơn so với chảy máu búi trĩ. Mức độ sa búi trĩ khác nhau tùy vào mức độ bệnh. Độ I và II còn đang ở giai đoạn nhẹ do đó búi trĩ có thể tự co lên được. Độ III sẽ co lên được nếu dùng tay nhét vào. Độ IV sẽ không vào lại kể cả dùng tay nhét. Trĩ sẽ nằm lại bên ngoài hậu môn dẫn đến viêm sưng, nhiễm trùng búi trĩ, xuất huyết nặng.  Độ III và IV là trĩ đang ở giai đoạn nặng. Ở giai đoạn này, người bệnh luôn cảm thấy khó chịu, đau, ngứa, tính tình dễ cáu gắt, sinh hoạt hàng ngày bị ảnh hưởng.

Sa búi trĩ không chỉ gây khó khăn khi đi đại tiện, ngứa ngáy hậu môn mà còn có thể gây nhiễm trùng, làm tăng nguy cơ ung thư hậu môn trực tràng khi không được giải quyết sớm.

2.5. Dịch nhầy tràn ra ngoài

Người bị bệnh trĩ do sợ đau rát nên thường hay rặn để nhanh chóng tống phân ra ngoài. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ làm cho dịch nhầy tiết ra nhiều và tràn ra ngoài nhiều làm cho hậu môn bị tổn thương và gây ngứa. Khi búi trĩ bị lòi ra ngoài hậu môn, hậu môn sẽ tiết ra những dịch nhầy khiến cho da những vùng xung quanh hậu môn bị kích thích và dẫn đễn các bệnh về da.

2.6. Tắc mạch trĩ

Tắc mạch trĩ ngoại

Mạch trĩ ngoại bị tắc có thể là do vỡ các tĩnh mạch, tạo thành một bọc máu hoặc do hiện tượng đông máu ở trong lòng mạch máu. Một thời gian ngắn sau khi xuất hiện, bọc máu đông được bao bọc bởi một lớp màng mỏng, dính chặt vào da, rất khó bóc tách. Khi thăm khám thấy ở vùng rìa hậu môn có một  khối sưng màu phớt xanh, kích thước tương tự hạt đậu, sờ vào thấy căng.

Việc bệnh nhân rặn khi đi ngoài, làm việc nặng, hoạt động thể thao quá sức, hậu sản… làm tăng áp lực vùng hậu môn, gây sung huyết vùng hậu môn là những yếu tố thuận lợi của tắc mạch trĩ. Bệnh nhân cảm thấy rất đau rát khi bị tắc mạch trĩ. Nếu được rạch lấy cục máu đông ngay thì bệnh nhân sẽ cảm thấy dễ chịu. Cũng có khi cục máu đông gây hoại tử da phía trên gây chảy máu.

Tắc mạch trĩ nội

Tắc mạch trĩ nội ít gặp hơn so với tắc mạch trĩ ngoại. Bệnh nhân thường đau ở sâu bên trong. Nhiều lúc người bệnh có cảm giác gợn cộm như có một vật lạ nằm trong lòng ống hậu môn. Khi ấn tay vào thành trực tràng sẽ cảm giác được một cục cứng có ranh giới rõ rệt. Soi hậu môn thấy ở búi trĩ có một chỗ phồng lên màu phớt xanh. Rạch nhẹ vào khối đó sẽ có một cục máu đông bật ra.

2.7. Nghẹt búi trĩ

Nghẹt búi trĩ thường xảy ra ở trường hợp trĩ nội. Khi búi trĩ nội bị sa quá mức ra ngoài hậu môn thì bị các cơ vòng trong hậu môn chèn ép. Sự chèn ép của cơ vòng sẽ làm tắc tĩnh mạch lưu thông với búi trĩ trong khi động mạch vẫn tiếp tục bơm máu vào búi trĩ, khiến nó ngày càng to ra và cứng hơn.

Búi trĩ có thể nghẹt một phần, một nửa hay toàn bộ chu vi hậu môn. Nếu bên ngoài của trĩ nghẹt là da màu xám, ở mặt trong là niêm mạc màu nâu đỏ, sưng nề, rải rác có những nốt xám đen là bắt đầu có dấu hiệu bị hoại tử. Khi nắn, có những chỗ mềm do phù nề, ấn vào bị lõm, xen kẽ với những hạt cứng là những cục máu đông.

Nghẹt búi trĩ rất khó đẩy lên hoặc hoàn toàn không đẩy lên được, nhất là loại trĩ vòng, do phù nề nhiều và cơ vòng thắt chặt. Nếu bị nghẹt trĩ bệnh nhân sẽ rất đau đớn và khó chịu khi ngồi, đi… Khi bị nghẹt búi trĩ, có 1 trong 2 trường hợp xảy ra, hoặc là búi trĩ đỡ sưng nề dần dần có thể đẩy lên được, hoặc là bị hoại tử, lở loét và nhiễm khuẩn.

2.8. Các nguy cơ viêm nhiễm

Nhiễm trùng búi trĩ

Nhiễm trùng búi trĩ thường là viêm các khe, nhú nằm trên đường lược. Biểu hiện của tình trạng viêm nhiễm là cảm giác ngứa ngáy hoặc nóng rát. Thăm khám trực tràng làm bệnh nhân rất đau, cơ vòng hậu môn thít chặt, giãn nở kém. Soi hậu môn có các nhú phù nề sưng to, màu trắng. Các khe nằm giữa các búi trĩ bị loét nông, màu đỏ.

Bội nhiễm

Hậu môn là đường ra của phân và nước tiểu, chứa vô số vi khuẩn gây bệnh. Nếu trĩ lòi ra ngoài lâu, chảy máu liên tục thì rất dễ bị bội nhiễm vi khuẩn. Tình trạng viêm nhiễm kéo dài có thể gây hoại tử búi trĩ. Hoại tử thường xảy ra với các búi trĩ bị nghẹt, có thể dẫn tới nhiễm trùng máu.

Nhiễm trùng máu

Nếu bệnh trĩ đang ở giai đoạn áp–xe hậu môn thì khả năng nhiễm trùng máu là rất cao. Áp-xe hậu môn sẽ làm chảy máu hậu môn. Các độc tố và vi khuẩn sẽ xâm nhập vào người bệnh và gây nhiễm trùng máu.

3. Lưu ý cách phòng tránh biến chứng của bệnh trĩ

Để phòng tránh bệnh trĩ và các biến chứng nguy hiểm của bệnh, cần lưu ý những điều sau:

– Chế độ ăn cho người bệnh trĩ cần bổ sung thực phẩm có chứa nhiều chất xơ như rau xanh, hoa quả.

– Uống nhiều nước.

– Hạn chế thức ăn cay nóng, các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê, …

– Tránh mang vác các vật nặng, tránh các hoạt động làm tăng áp lực ổ bụng.

– Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, sống lành mạnh.

– Giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh vùng hậu môn.

– Khi có những dấu hiệu bệnh trĩ, cần phải tới ngay các cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị bệnh trĩ kịp thời.

– Khi bị bệnh, cần tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ để điều trị bệnh có hiệu quả.

Bệnh trĩ không phải là bệnh truyền nhiễm nên không lây từ người này sang người khác. Nhưng bệnh trĩ rất nguy hiểm, cần phải có chế độ ăn uống, luyện tập, nghỉ ngơi hợp lý để không bị mắc bệnh.

PGS.TS.TTND. Nguyễn Duy Thắng

Nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Nông nghiệp