Bệnh viêm gan A và những điều bạn chưa biết

Viêm gan A có mặt hầu hết các nơi trên thế giới, đặc biệt là những nơi có vệ sinh kém và không đủ nước sạch, các nước chậm phát triển.

Bệnh viêm gan A là gì?

Viêm gan A (Hepatitis A) là bệnh truyền nhiễm cấp tính về gan do virus viêm gan A (hepatitis A virus) gây ra. Đây cũng là nguyên nhân của khoảng 30-50% số trường hợp viêm gan cấp.

Người bị bệnh có thể bị giảm chức năng gan và có các triệu chứng:vàng da, vàng tròng trắng mắt, phân nhạt màu, nước tiểu sậm màu, ngứa ngáy toàn thân. Ngoài ra còn xuất hiện một số dấu hiệu như: mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, nôn, sốt nhẹ, đau bụng …

Khác với viêm gan B và viêm gan C, viêm gan A chỉ là bệnh tạm thời. Bệnh không phát triển thành mạn tính. Bệnh dễ lây nhưng khi điều trị có thể hồi phục hoàn toàn.

Thời gian từ lúc tiếp xúc với siêu vi khuẩn cho đến lúc các triệu chứng bệnh xuất hiện trong khoảng thời gian từ hai đến bảy tuần lễ, thông thường là bốn tuần.

Tỷ lệ mắc bệnh thường cao vào mùa hè và mùa thu.

Bệnh Viêm gan A lây qua đường nào?

Bệnh lây lan qua đường tiêu hóa (lây trực tiếp từ người bệnh sang người lành qua thức ăn và nước uống bị nhiễm virus) .

Virus gây bệnh được đào thải qua phân ở cuối thời kỳ ủ bệnh (kéo dài hàng tuần, cho tới khi lui bệnh). Do đó, ăn uống mất vệ sinh, không rửa tay sạch sau khi đi vệ sinh, là điều kiện thuận lợi để phát triển bệnh.

Bên cạnh đó,  ăn chung thức ăn, sử dụng chung đồ dùng sinh hoạt cá nhân (vật dụng ăn uống, khăn mặt, khăn tắm, bàn chải đánh răng, xô, chậu…) với người có bệnh cũng là nguyên nhân gây bệnh.

Đối tượng nguy cơ mắc bệnh?

• Những người, đặc biệt là trẻ em sống ở vùng có vệ sinh kém thì có nguy cơ cao mắc bệnh.
• Người đi du lịch hoặc làm việc tại những vùng miền có tỉ lệ viêm gan A cao.
• Sinh hoạt tình dục với người mắc bệnh.
• Những người chích ma túy và dùng ma túy không thuộc dạng chích.

Biểu hiện của viêm gan A là gì?

Bệnh nhân nhiễm virus viêm gan A không phải ai cũng sẽ mắc bệnh viêm gan A. Biểu hiện của viêm gan A có thể xuất hiện và kéo dài dưới 2 tháng. Ít gây nguy hiểm nhưng nếu diễn ra trong thời gian dài vẫn gây ra những biến chứng nguy hiểm tính mạng.

Người mắc bệnh thường sẽ không có bất cứ biểu hiện gì hoặc các biểu hiện rất mờ nhạt, dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh khác.

Biểu hiện khi nhiễm viêm gan A rất mờ nhạt, có thể nhầm với các bệnh khác

Bệnh nhân thường có thể có:

• Có thể có sốt nhẹ từ 37,5- 38 độ C
• Vàng da, củng mạc mắt vàng
• Bệnh nhân cơ thể mệt mỏi, ăn uống không ngon miệng, buồn nôn hoặc nôn, đi cầu phân lỏng, phân nhạt màu và thường có màu xám
• Đau bụng hoặc khó chịu vùng hạ sườn phải, thượng vị
• Ngứa da toàn thân, ngứa cả ngày, dùng các thuốc giảm ngứa không hiệu quả
• Nước tiểu sẫm màu
• Ngoài ra còn có thể có đau nhức các khớp. Bệnh có thể tiến triển nặng lên với các triệu chứng của suy gan cấp như : Thay đổi tình trạng tâm thần, tri giác, phù não, rối loạn đông máu (Prothrombin kéo dài), suy đa cơ quan, ARDS, hội chứng gan thận, rối loạn nhịp tim, toan chuyển hóa, nhiễm trùng, xuất huyết tiêu hóa, tụt huyết áp, báng, phù toàn thân, 60% tử vong.

Xét nghiệm chẩn đoán viêm gan A

Xét nghiệm kháng thể IgM

Kháng thể HAV- IgM xuất hiện trong cơ thể người bệnh  sau 2 tuần nhiễm bệnh và có thể kéo dài 3-9 tháng tùy trường hợp. HAV-IgM dương tính cho biết cơ thể đang bị nhiễm virus viêm gan A hoặc nhiễm thời gian gần đây. HAV- IgM âm tính cho biết không nhiễm virus gây bệnh viêm gan A.

Xét nghiệm kháng thể IgG

Kháng thể HAV- IgG dương tính còn HAV- IgM âm tính cho biết cơ thể đã từng bị nhiễm bệnh trước đây hoặc từng sử dụng vắc xin viêm gan A. Nếu cả 2 cùng dương tính thì chứng tỏ cơ thể nhiễm HAV.

Viêm gan A có nguy hiểm không?

Nhìn chung trong các loại viêm gan do virus thì viêm gan A được coi là ít nguy hiểm nhất. Nó hiếm khi tiến triển thành viêm gan mạn. Tuy nhiên số ít trường hợp vẫn có nguy cơ tiến triển thành suy gan cấp, hôn mê và tử vong. Chính vì vậy không nên chủ quan khi mắc viêm gan A mà phải tuân thủ điều trị.

Điều trị viêm gan A như thế nào?

Người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học và lành mạnh để giúp bệnh thuyên giảm.

Chế độ ăn uống

Người bệnh nên ăn các thực phẩm nhiều đạm và ăn nhiều rau xanh hoa quả tươi. Các thực phẩm nên hạn chế là: thức ăn nhanh, thức ăn nhiều dầu mỡ, đường và các loại thịt đỏ.

Người bệnh cũng cần kiêng tuyệt đối thuốc lá, rượu bia và các chất kích có hại cho sức khỏe.

Chế độ nghỉ ngơi

Trong thời gian điều trị, người bệnh cần được nghỉ ngơi thoải mái, lao động nhẹ nhàng. Ngoài ra, người bệnh cũng nên tập thể dục thể thao phù hợp với thể trạng.

Điều trị triệu chứng

Hiện tại, các bác sĩ vẫn chưa có các phương pháp điều trị đặc hiệu nào với căn bệnh này. Khi được chẩn đoán mắc bệnh, người bệnh sẽ được chỉ định sử dụng các thuốc kháng virus, kháng viêm để làm giảm các triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, các loại thuốc cũng chỉ hạn chế các triệu chứng chứ không thể chữa hỏi hoàn toàn.

Biện pháp phòng tránh viêm gan A

• Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn hoặc chế biến thức ăn và sau khi đi vệ sinh là một bước rất quan trọng.
• Tiêm vắc xin viêm gan A cho trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn để phòng bệnh.
• Thực hiện ăn chín uống sôi, ăn các thực phẩm hợp vệ sinh.
• Không dùng chung đồ dùng sinh hoạt cá nhân (vật dụng ăn uống, khăn mặt, khăn tắm, bàn chải đánh răng, xô, chậu…) với người có bệnh.
• Không tiêm chích ma túy.
• Đảm bảo vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, nguồn nước.
• Xử lý tốt phân, chất thải của người bệnh, rác thải, nước thải.

DS.Nguyễn Gia Hân