Tìm hiểu về bệnh viêm mũi dị ứng

Giai đoạn chuyển mùa với những thay đổi của khí hậu chính là nguyên nhân dẫn tới tình trạng số người mắc bệnh viêm mũi dị ứng ngày càng tăng cao. Viêm mũi dị ứng không gây nguy hiểm nhưng thường làm giảm năng suất lao động, chất lượng cuộc sống và gây cho người bệnh nhiều phiền toái. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về bệnh viêm mũi dị ứng trong bài viết dưới đây!

Viêm mũi dị ứng là bệnh gì?

Viêm mũi dị ứng là một tình trạng mũi bị kích thích và bị viêm gây hắt hơi, nghẹt mũi, ngứa mũi và đau họng. Do các tác nhân từ môi trường như phấn hoa, lông động vật, nấm mốc, khói bụi và côn trùng. Viêm mũi dị ứng được chia làm 2 thể: thể có chu kỳ (dị ứng theo mùa), thể không có chu kỳ (dị ứng quanh năm).

Cảnh giác với bệnh viêm mũi dị ứng

Nguyên nhân nào dẫn tới viêm mũi dị ứng

Cơ địa dị ứng

Những người có cơ địa dị ứng, tiền sử với các thành phần có trong nước hoa, phấn hoa, lông động vật, hóa chất, nấm mốc,… khi tiếp xúc gần với những dị nguyên này, mũi bị kích thích dẫn đến viêm mũi dị ứng.

Tiếp xúc với dị nguyên

Dị nguyên hô hấp

Thông thường là do hít phải các kháng nguyên như những con mạt (mites) trong bụi nhà, trong chăn gối, nệm ghế, lông thú, lông chim…

Thức ăn

Một số hải sản (tôm, cua , cá…) hoặc thức ăn chế biến từ các vật nuôi…có thể gây dị ứung cho người bệnh

Thuốc

Aspirine, Sulfamide, Streptomycine, Penicilline và một số loại huyết thanh chống bạch cầu, chống uốn ván… là những thứ rất dễ gây dị ứng.

Yếu tố nhiễm trùng

• Các nhân tố như độc tố của nấm, vi khuẩn do các nhiễm trùng mạn tính (lò viêm) ở xoang mũi, răng, lợi, amiđan,…
• Các tác nhân nghề nghiệp như: hóa chất trong các nhà máy, bụi phấn ở trường học, sợi vải trong xưởng may, khói hương nhang trong các đền chùa, bụi gỗ trong các xưởng mộc, bụi xi măng trong các nhà máy vật liệu, …

Yếu tố môi trường khí hậu

• Thời tiết lạnh, khí hậu thay đổi thất thường cũng là nguyên nhân khiến niêm mạc mũi mẫn cảm, gây ra các bệnh lý đường hô hấp như viêm mũi dị ứng.
• Môi trường sống đô thị – nơi luôn có nhiều vật liệu mới như sơn, véc-ni các loại và từ đây phóng thích những phần tử kháng nguyên “lạ”.

Yếu tố dị hình về cấu trúc giải phẫu

Một số người bệnh bẩm sinh có cấu trúc giải phẫu mũi khác với người bình thường như: mũi vẹo, có mào vách ngăn… có nguy cơ bị bệnh viêm mũi dị ứng cao hơn so với người bình thường.

Triệu chứng của viêm mũi dị ứng

Hầu hết người bị viêm mũi dị ứng có nhiều triệu chứng giống nhau như ngứa mũi, chảy mũi nước, đặc biệt là hắt hơi hàng tràng liền. Viêm mũi dị ứng khởi bệnh rất cấp, thường khi mới bắt đầu phát bệnh thì cảm thấy ở mũi, cổ họng, mắt, ống tai đều bị ngứa, tiếp theo là hắt hơi liên tục, thậm chí hắt hơi mấy chục cái, kèm theo là ngạt mũi và chảy dịch trong, đôi khi chảy ròng ròng…

Nếu đã thành mạn tính thì có thể nghẹt mũi gần như thường xuyên, ù tai, nhức đầu (dễ nhầm với viêm xoang). Một số trường hợp viêm mũi mạn tính kéo dài có thể có hiện tượng loạn khứu giác (mất mùi) hoặc ngủ ngáy do nghẹt mũi.

Những ai dễ có nguy cơ bị viêm mũi dị ứng?

Xem thêm: Các triệu chứng của viêm mũi dị ứng thường gặp

Cách điều trị viêm mũi dị ứng

Kiểm soát môi trường

Người bệnh cần tránh xa hay hạn chế các tác nhân gây dị ứng (phấn hoa, lông chó mèo, bụi bẩn, thuốc lá..). Giữ môi trường xung quanh luôn sạch sẽ bằng cách vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, thông thoáng, hoặc sử dụng máy lọc không khí, máy hút bụi,

Dùng thuốc

Hầu hết các trường hợp viêm mũi dị ứng đều đáp ứng với điều trị bằng thuốc. Thuốc chống nghẹt mũi có thể dùng đơn độc hoặc kết hợp với Antihistamines. Thuốc có thể gây tác dụng phụ như hồi hộp, lo âu, mất ngủ và quánh đàm.

Các nhóm thuốc thường sử dụng bao gồm:

• Thuốc xịt rửa mũi
• Thuốc co mạch
• Nhóm thuốc chứa thành phần corticoid

Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc chống nghẹt mũi dạng xịt hoặc nhỏ  trong thời gian dài sẽ gây hiện tượng sinh lý phản hồi, tình trạng nhờn thuốc khiến bệnh nhân nghẹt mũi nặng hơn, phải tăng liều, dẫn đến tình trạng viêm mũi do thuốc và nghiện thuốc, rất khó điều trị. Một sô tác dụng phụ nghiêm trọng khác khi dùng thuốc corticoid kéo dài là suy thượng thận cấp (tuy nhiên rủi ro này ít khi gặp phải khi người bệnh dùng thuốc dạng xịt mà chủ yếu khi dùng dạng đường uống)

Miễn dịch liệu pháp (còn gọi là giải mẫn cảm đặc hiệu)

Sau khi thử test, biết chính xác là dị ứng với loại kháng nguyên nào, các bác sĩ sẽ đưa dị nguyên mẫn cảm vào cơ thể theo đường dưới da với liều lượng và nồng độ tăng dần, nhằm kích thích cơ thể hình thành kháng thể bao vây, để cơ thể có thể thích ứng với dị nguyên đó.

Việc thay đổi đáp ứng miễn dịch dẫn tới việc không xuất hiện các triệu chứng lâm sàng. Điều đó lý giải vì sao đây được coi là một loại “vắc xin” phòng viêm mũi dị ứng.. Tỷ lệ thành công của phương pháp này là 80-90% (có hiệu quả cao nhất với các trường hợp dị ứng do phấn hoa, bụi nhà và lông chó mèo). Thời gian điều trị phải kéo dài 4-5 năm mới đạt được hiệu quả mong muốn; các triệu chứng chỉ bắt đầu cải thiện rõ sau 6-12 tháng.

Để thuốc phát huy hiệu quả, người bệnh cần kiên trì điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Nhiều bệnh nhân tiêm thuốc được vài tháng thì mất kiên nhẫn, bỏ ngang, bệnh đã đỡ được 80 – 90% nhưng sau đó lại nhanh chóng tái phát.

Sau khi ngừng tiêm, lượng kháng thể này sẽ giảm dần và bệnh có thể tái phát, phải tiêm đợt khác. Tuy nhiên, nếu mỗi đợt tiêm càng kéo dài thì sau đó khoảng thời gian bạn phòng được bệnh viêm mũi dị ứng càng lâu.

 Phẫu thuật

Phương pháp này không chữa được dứt điểm tình trạng viêm mũi dị ứng do cơ chế gây bệnh tương đối phức tạp. Tuy nhiên, với trường hợp người bệnh có các bất thường về cấu trúc mũi thì phẫu thuật được xem như là khá hiệu quả. Tình trạng viêm mũi dị ứng giảm từ 30-60%

Cách phòng ngừa viêm mũi dị ứng

Viêm mũi dị ứng gây ra khó chịu và ảnh hưởng tới sinh hoạt người bệnh, vì vậy cần trang bị các biện pháp phòng ngừa nhằm hạn chế khả năng mắc bệnh. Người bệnh cần chú ý những vấn đề như sau:

• Viêm mũi dị ứng đa dạng và nhiều nguyên nhân, những trường hợp có cơ địa dị ứng cần cảnh giác cao với viêm mũi dị ứng.
• Để góp phần hạn chế bị viêm mũi dị ứng không nên nuôi chó, mèo trong nhà hoặc hạn chế đến mức tối đa không tiếp xúc với chúng.
• Cần vệ sinh định kỳ chăn, ga, gối, đệm, vải bọc ghế, bọc đệm để giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc bệnh do bụi bẩn, bụi nhà
• Nhà ở cần thoáng, mát, sạch sẽ, tránh ẩm ướt nếu làm được như vậy sẽ hạn chế nấm mốc phát triển.
• Cần vệ sinh răng miệng hàng ngày nhất là đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy.
•  Hạn chế đến mức tối đa  hút thuốc lá, thuốc lào. Tránh hoặc hạn chế tiếp xúc với bụi.
• Cần đeo khẩu trang khi quét dọn nhà và lúc ra đường.
•  Những lúc giao mùa, thời tiết thay đổi từ nóng sang lạnh cần giữ ấm cơ thể (mặc ấm) nhất là vùng cổ, mũi.

Khi bị bệnh viêm mũi dị ứng nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tai, mũi, họng. Không nên tự chẩn đoán bệnh cho mình và tự mua thuốc để điều trị.

Theo Thầy thuốc Việt Nam sưu tầm – tổng hợp