Bệnh viêm phế quản mạn tính: điều trị và dự phòng

Viêm phế quản mạn tính là một trong nhiều bệnh lý hô hấp phổ biến hiện nay. Nhưng việc điều trị viêm phế quản mạn tính cũng như dự phòng tránh tái phát trở nên khó khăn do hiểu biết của người bệnh. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các biện pháp điều trị viêm phế quản mạn tính và cách dự phòng bệnh tốt nhất.

Viêm phế quản mạn tính là gì?

Viêm phế quản mãn tính là một loại bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), trong đó các đường dẫn khí trong phổi – phế quản – bị viêm nhiều lần, dẫn đến sẹo của các thành phế quản. Kết quả là, quá nhiều chất nhầy dính được tạo ra và lấp đầy các ống phế quản, mà trở nên dày lên, cản trở luồng không khí thông thường qua phổi.

Những người bị viêm phế quản mãn tính sẽ có tình trạng tăng tiết chất nhầy mạn tính ở lớp niêm mạc phế quản gây ho khan hoặc ho có đờm kéo dài trong ba tháng liên tục trong hoặc hai năm liên tiếp. Các triệu chứng khác  đi kèm như khó chịu cổ họng và khó thở.

Viêm phế quản mạn tính được chia làm 3 loại :

• Viêm phế quản đơn thuần:Triệu chứng chính là ho và khạc đờm nhầy, trong
• Viêm phế quản nhầy mủ mạn tính: Có từng đợt tái diễn hoặc thường xuyên ho, khạc đờm nhầy mủ
• Viêm phế quản tắc nghẽn: Ho, khạc đờm trong hoặc có nhầy mủ, kèm cơn khó thở thường xuyên

Đối tượng có nguy cơ mắc viêm phế quản mạn

• Các đối tượng có nguy cơ mắc viêm phế quản mạn tính là:
• Những người thường xuyên hút thuốc lá
• Những người có cơ địa dị ứng, các bệnh viêm xoang, viêm mũi mạn
• Những người sống ở nơi không khí ô nhiễm, gần các công trường nhà máy xí nghiệp
• Những công nhân làm việc tại nhà máy sản xuất than đá, xi măng..
• Những người có sức đề kháng yếu, hệ miễn dịch suy giảm..
• Những người thường xuyên mắc các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp

Điều trị viêm phế quản mạn tính

Mục tiêu của phương pháp điều trị viêm phế quản mạn tính là làm giảm các triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và làm chậm sự tiến triển của bệnh. Bỏ hút thuốc lá rất cần thiết với những bệnh nhân bị viêm phế quản mãn tính, vì việc tiếp tục sử dụng thuốc lá sẽ chỉ làm tổn hại thêm phổi.

Điều trị viêm phế quản mạn có thể bao gồm:

Thuốc giãn phế quản

Thuốc giãn phế quản là một loại thuốc được kê theo đơn, có thể giúp làm giảm các triệu chứng của viêm phế quản mãn tính bằng cách thư giãn và mở các đường dẫn khí trong phổi. Thuốc giãn phế quản thường có dạng hít (isosol) và dạng uống (dạng viên).

Thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh được kê theo đơn có thể được sử dụng để giúp chống nhiễm trùng đường hô hấp phổ biến ở những người bị viêm phế quản mạn tính.

Tiêm chủng

Lượng chất nhầy quá mức trong phổi trong viêm phế quản mãn tính cung cấp một môi trường lý tưởng trong đó sinh vật gây nhiễm trùng có thể phát triển mạnh. Vì lý do này điều quan trọng là bệnh nhân viêm phế quản mãn tính được chủng ngừa đúng cách để giảm nguy cơ nhiễm siêu vi khuẩn sẽ làm xấu đi các triệu chứng của bệnh. Các bác sĩ cũng khuyên bệnh nhân nên tiêm chủng ngừa viêm phổi và cúm hàng năm.

Steroid

Thuốc steroid thường ở dạng thuốc xịt có thể giúp giảm các triệu chứng của viêm phế quản mãn tính. Tuy nhiên, theo thời gian, steroid dạng hít có thể gây ra các tác dụng phụ, chẳng hạn như xương yếu, huyết áp cao, tiểu đường và đục thủy tinh thể. Khi chỉ định điều trị viêm phế quản, bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng bệnh và sức khỏe của người bệnh để cân nhắc việc cần thiết hay không cần dùng steroid.

Thở Oxy

Khi bệnh của bệnh nhân tiến triển, họ có thể cảm thấy ngày càng khó thở và có thể cần oxy bổ sung. Oxy có nhiều dạng khác nhau và có thể được cung cấp qua các thiết bị khác nhau, bao gồm cả những thiết bị mà người bệnh có thể sử dụng ở nhà.

Phục hồi phổi

Một phần quan trọng của điều trị viêm phế quản mãn tính là phục hồi chức năng phổi, bao gồm giáo dục, tư vấn dinh dưỡng, học kỹ thuật thở đặc biệt, giúp cai thuốc lá và bắt đầu một chế độ tập thể dục. Bởi vì những người bị viêm phế quản mãn tính thường bị giới hạn về mặt thể chất, họ có thể tránh bất kỳ loại hoạt động thể chất nào. Tuy nhiên, hoạt động thể chất thường xuyên thực sự có thể cải thiện sức khỏe của bệnh nhân tốt.

Một phần quan trọng trong điều trị viêm phế quản mạn là phục hồi chức năng phổi

Một số cách khác

• Gừng: Ngoài việc chống lại các cơn cảm lạnh, cảm mạo thông thường, gừng cũng có tác dụng rất tốt trong điều trị các bệnh lý hô hấp như viêm phế quản. Ngoài ra còn giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, chống viêm,..
• Mật ong: Có tác dụng kháng khuẩn cao, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, giúp dịu cổ họng..rất có lợi cho người bị viêm phế quản mạn
• Tỏi: Tỏi có đặc tính kháng vi rút và vi khuẩn nên đây cũng là một trong những lựa chọn hợp lý cho người viêm phế quản mạn
• Nghệ: Ngoài công dụng thường thấy trong trị ho, long đờm, viêm loét dạ dày..thì nghệ cũng có nhiều lợi ích trong việc điều trị viêm phế quản mạn

Phòng ngừa viêm phế quản mạn tính

Điều trị viêm phế quản mạn tính không đơn giản và đòi hỏi người bệnh tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định cũng như phải rất kiên trì. Do vậy cách tốt nhất là nên tìm cách phòng ngừa cũng như tránh bệnh tái phát sau khi đã điều trị ổn định.

Tránh tác nhân từ môi trường bên ngoài

Viêm phế quản mãn tính được ngăn ngừa tốt nhất bằng cách tránh tiếp xúc với khói thuốc lá (hoặc các hình thức hút thuốc khác như hút thuốc lào, cần sa…) và các chất gây ô nhiễm không khí khác. Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ số một cho việc phát triển viêm phế quản mạn tính. Do vậy, nếu đang hút thuốc thì nên bỏ thuốc ngay. Và nếu bạn sống hoặc làm việc với những người hút thuốc, hãy khuyên họ bỏ và tránh khói thuốc . Nguy cơ tổn thương hô hấp vĩnh viễn sẽ tăng lên nếu thường xuyên hút hoặc hít phải khói thuốc .

Ngăn ngừa viêm phế quản mạn tốt nhất là không tiếp túc với khói thuốc lá và các chất gây ô nhiễm không khí khác

Ngoài việc ngừng hút thuốc và hạn chế tiếp xúc với khói thuốc phụ, bạn nên cố gắng tránh các chất gây ô nhiễm không khí như bụi, hóa chất và khói sơn. Những chất này cũng đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ viêm phế quản mãn tính của bạn.

Nhằm tránh các tác nhân có thể gây viêm phế quản, bạn nên mang những dụng cụ, đồ phòng hộ như khẩu trang

Xây dựng thói quen ăn uống, tập luyện lành mạnh

Cảm cúm thường có thể xảy ra trong giai đoạn đầu của viêm phế quản mãn tính. May mắn thay những nhiễm trùng này thường có thể tránh được bằng cách áp dụng thói quen lối sống lành mạnh. Ví dụ, tập thể dục thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa sự khởi phát của viêm phế quản mãn tính.

Bạn nên tập trung nhiều hơn vào các hoạt động như tập aerobic (bơi lội, chạy bộ, chơi bóng đá) sẽ giúp tăng khả năng phổi của bạn và tăng cường hệ thống tim mạch của bạn. Đồng thời nên kết hợp với một chế độ dinh dưỡng cân bằng, bổ dưỡng,bổ sung nhiều vitamin và khoáng chất, trong khi tránh các thức ăn vặt cũng rất quan trọng để tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn.

BS Nguyễn Nga

Theo Nội khoa Việt Nam

Xem thêm: Phân loại và điều trị viêm phế quản mạn tính ở người lớn