Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối

Việc can thiệp điều trị thoái hóa khớp gối sớm có thể cải thiện tình trạng thoái hóa và duy trì chức năng của khớp trong nhiều năm – hoặc thậm chí cả đời – có thể ngăn chặn cơn đau suy nhược và nguy cơ phẫu thuật thay khớp.

1. Các biện pháp điều trị thoái hóa khớp gối không dùng thuốc

1.1. Vật lí trị liệu và tập thể dục

• Những bài tập, chương trình tập luyện để khớp gối hoạt động đúng chức năng là không thể thiếu đối với bệnh thoái hóa khớp gối.

• Các bài tập cụ thể giúp kéo căng các mô mềm không linh hoạt, và xây dựng các cơ xung quanh đầu gối, qua đó hỗ trợ khớp gối và làm cho nó ít bị tổn thương thêm.
• Tùy theo tình trạng, mức độ tổn thương khớp gối mà sẽ có các bài tập phù hợp khác nhau với mỗi người.

1.2. Nghỉ ngơi hợp lý

• Dừng, hạn chế những hoạt động nặng, diễn ra trong thời gian dài lặp đi lặp lại để tránh gây tổn thương thêm cho khớp gây đau khớp gối.
• Khi có dấu hiệu đau đầu gối từ vừa đến nặng, cần dừng các hoạt động để khớp nghỉ ngơi, không nên cố gắng “làm việc qua cơn đau”.

1.3. Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ

Một số sản phẩm giúp giảm, thay đổi, phân bố tải trọng lên khớp, ổn định hoặc giảm áp lực đầu gối. Một số ví dụ bao gồm:

• Đeo đai, nẹp, dùng gậy hoặc nạng di chuyển.
• Đệm chèn giày có thể làm giảm áp lực đặt trên khớp gối khi đi bộ
• Cố định đầu gối đàn hồi có thể hỗ trợ khớp gối

1.4. Chườm lạnh hoặc ngâm nước ấm

• Ngâm nước ấm, chườm ấm tại ổ khớp có thể làm nới lỏng khớp gối cứng giúp hoạt động dễ dàng hơn
• Chườm lạnh khớp gối trong 15 hoặc 20 phút sau khi hoạt động có thể làm giảm sưng và giảm đau ngay lập tức.
• Sưởi ấm hoặc chườm lạnh khớp gối là tập trung vào việc cải thiện các triệu chứng tạm thời: nó không làm giảm bớt các nguyên nhân cơ bản của đau đầu gối và sẽ không cải thiện chức năng khớp lâu dài của chính nó.

1.5. Giảm cân

• Giảm cân giúp giảm tải trọng cho các khớp chi dưới nói chung là khớp gối nói riêng.
• Giảm cân có thể làm giảm các triệu chứng và có thể làm chậm tiến triển của viêm xương khớp gối.

1.6. Điều trị đối phó

Để vượt qua cơn đau, bệnh nhân có thể sử dụng các kỹ thuật như thư giãn (ví dụ: băng thư giãn, thiền định), hình ảnh trực quan, phản hồi sinh học hoặc thôi miên. Đối với nhiều người, những kỹ thuật này, cùng với một thái độ tích cực tập trung vào những hoạt động nào đó có thể có tác động đáng kể trong việc kiểm duyệt cơn đau đầu gối.

2. Điều trị thoái hóa khớp gối bằng thuốc

2.1. Thuốc giảm đau

Paracetamol là thuốc giảm đau được lựa chọn đầu tiên cho bệnh nhân thoái hóa khớp gối. Với liều 1-4g/ngày có tác dụng cải thiện cơn đau, ít tác dụng phụ.

2.2. Thuốc chống viêm không steroid (NSAID)

Bệnh nhân bị đau vừa đến nặng có thể hưởng lợi từ thuốc chống viêm, như aspirin, ibuprofen (Advil), naproxen (Aleve) hoặc chất ức chế COX-2 (Celebrex) để giảm sưng và viêm là nguyên nhân gây đau phổ biến.

Những loại thuốc này có tác dụng phụ đáng kể và nên được sử dụng thận trọng ở người cao tuổi, đặc biệt là ở những người có huyết áp cao và các vấn đề về tim. Để hạn chế tác dụng phụ cần:

• Uống thuốc sau ăn
• Không dùng phối hợp 2 loại NSAID với nhau
• Nên sử dụng loại thuốc NSAID có tính an toàn đã được chứng minh
• Nên sử dụng thêm thuốc bảo vệ dạ dày nhất là với những người có nguy cơ loét hay chảy máu tiêu hóa.

2.3. Các thuốc chống thoái hóa khớp

• Các thuốc này làm thay đổi tiến triển bệnh. Có tác dụng chậm, thường được dùng kéo dài, có thể phối hợp với nhau.
• Các chế phẩm Glucosamine và Chondroietin giúp cải thiện các triệu chứng thoái hóa khớp trong thời gian ngắn.
• Diacerin có tác dụng cải thiện triệu chứng cũng như làm chậm tiến triển bệnh.

2.4. Một số thuốc tiêm

Tiêm nội khớp corticosteroid: Được chỉ định trong các trường hợp có viêm khớp, tràn dịch khớp. Có tác dụng làm giảm sưng và do đó làm giảm độ cứng đầu gối và đau.

Tiêm nội khớp acid hyaluronic: Chỉ định trong điều trị triệu chứng của thoái hóa khớp gối để cung cấp dịch bôi trơn cho khớp gối. Axit hyaluronic gần giống như chất lỏng hoạt dịch nhớt tự nhiên bôi trơn khớp gối.

3. Điều trị thoái hóa khớp gối bằng phương pháp phẫu thuật đầu gối

– Đa số những người bị viêm xương khớp gối sẽ không bao giờ cần phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng viêm xương khớp nặng và các phương pháp điều trị khác không thành công, phẫu thuật thay khớp gối có thể là một lựa chọn điều trị.

– Phẫu thuật giảm viêm, thoái hóa xương khớp gối bao gồm:

• Soi khớp gối để loại bỏ các mảnh sụn lỏng lẻo
• Cắt xương đầu gối để điều chỉnh xương và giảm ma sát
• Đầu gối khớp để thay thế khớp gối với một nhân tạo.

– Thay thế đầu gối phẫu thuật là biện pháp sau cùng và có thể đòi hỏi một sự hồi phục và thời gian phục hồi chức năng mất một thời gian tương đối dài. Đối với hầu hết bệnh nhân, điều trị nghiêm ngặt với một chương trình điều trị không phẫu thuật, thường bao gồm liệu pháp vật lý và tập thể dục phục hồi, sẽ giúp họ tránh được nhu cầu phẫu thuật đầu gối.

BS Đỗ Xuân Được