Điều trị tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não là một bệnh phổ biến ở người cao tuổi, gây nhiều biến chứng nguy hiểm như liệt nửa người, sa sút trí tuệ… thậm chí tử vong. Việc điều trị tai biến mạch máu não sớm là rất quan trọng, giúp giảm tổn thương não và các biến chứng cho bệnh nhân.

1. Nguyên tắc điều trị tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não là một cấp cứu y tế, do đó cần phát hiện dấu hiệu của tai biến, điều trị sớm trong những giờ đầu để giảm tỷ lệ tử vong cũng như tàn phế cho bệnh nhân. Mục đích điều trị cho bệnh nhân tai biến mạch máu não là duy trì đời sống sinh hoạt bình thường, giới hạn tổn thương tế bào não và hạn chế các di chứng, biến chứng và nguy cơ tử vong cho bệnh nhân.

Các nguyên tắc điều trị tai biến mạch máu não:

• Hồi sức cấp cứu được ưu tiên lên hàng đầu.
• Chống phù não cho bệnh nhân tránh các tổn thương thần kinh.
• Xác định thể tai biến mạch máu não để điều trị đặc hiệu (chảy máu não hay nhồi máu não).
• Kết hợp điều trị giảm triệu chứng cho bệnh nhân: duy trì đường huyết, chống co giật, hạ thân nhiệt xuống dưới 370.
• Duy trì cân bằng nước – điện giải và thăng bằng kiềm – toan
• Phòng chống nhiễm trùng, bội nhiễm đường niệu và phổi
• Đảm bảo cung cấp đủ calo hàng ngày cho bệnh nhân
• Kết hợp điều trị với phục hồi chức năng, chống teo cơ, cứng khớp và điều trị dự phòng tái phát.

2. Cách chữa tai biến mạch máu não không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc điều trị, cần phải kết hợp với các biện pháp điều trị tai biến mạch máu não không dùng thuốc để bệnh nhân sớm hồi phục, hạn chế sự tàn phế đến mức thấp nhất do di chứng.

2.1 Tập luyện phục hồi chức năng cần được tiến hành càng sớm càng tốt.

Nếu điều kiện sức khỏe cho phép, bệnh nhân nên áp dụng biện pháp vật lý trị liệu tai biến mạch máu não. Nên tập luyện ngay từ những ngày đầu bị tai biến mạch máu não. Nguyên tắc tập luyện từ đơn giản đến phức tạp tùy theo mức độ hồi phục của bệnh nhân.

Nên vận động toàn diện, tác động đồng thời các nhóm cơ bị liệt. Cần vận động sớm để tránh cứng khớp và biến dạng khớp, tăng cường sức mạnh của cơ. Có thể dùng các phương tiện, dụng cụ hỗ trợ bệnh nhân tập luyện, giúp bệnh nhân độc lập tối đa trong sinh hoạt hàng ngày .

Nếu bệnh nhân bị rối loạn ngôn ngữ, ý thức, người thân cần trò chuyện, cho bệnh nhân nghe và đọc các câu chuyện trên báo chí, truyền hình…Lặp lại trong vòng 20 tuần với mức độ khó tăng dần. Đây là cách điều trị tai biến mạch máu não tại nhà giúp bệnh nhân sớm phục hồi sau tai biến mạch máu não.

2.2 Điều trị tai biến mạch máu não tại nhà bằng chế độ dinh dưỡng và chăm sóc

Với người bệnh tai biến, đặc biệt với bệnh nhân nằm một chỗ, chế độ dinh dưỡng và chăm sóc vô cùng quan trọng.

Cần hạn chế chất béo và muối cho bệnh nhân. Chỉ nên ăn khoảng 1g muối/ngày, nhất là bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp. Giảm lượng thịt và trứng xuống, tăng cường các thực phẩm giàu chất xơ, vitamin như các loại rau xanh lá đậm, các loại quả… Chia lượng thức ăn hàng ngày thành nhiều bữa nhỏ, chế biến cho bệnh nhân thức ăn mềm, dễ tiêu, phù hợp với tình trạng bệnh. Nếu bệnh nhân bị rối loạn chức năng nuốt cần đặt ống thông dạ dày để nuôi dưỡng, tránh gây sặc cho bệnh nhân.

Chăm sóc bệnh nhân cần chú ý thường xuyên theo dõi huyết áp, đề phòng tai biến tái phát. Trường hợp liệt nửa người cần chú ý vệ sinh sạch sẽ, lật người bệnh nhân thường xuyên để tránh lở loét chỗ tỳ, hạn chế bội nhiễm.

3. Cách trị tai biến mạch máu não dùng thuốc

Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, thể tai biến mà bác sỹ chỉ định cho bệnh nhân dùng thuốc.

Các thuốc chống kết tập tiều cầu giúp hạn chế hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu, dự phòng tái phát cơn tai biến như aspirin 100-325mg, ticlopidin 200mg, aggrenox, clopidogrel 75mg.

Các thuốc chống đông như warfarin, lovenox làm giảm sự tạo thành thrombin và giảm cục máu đông, giảm tỷ lệ tái phát nhồi máu não.

Các thuốc cải thiện tuần hoàn máu não như gingko biloba, tanakan… giúp tăng cường lưu thông máu nuôi dưỡng tế bào não, hỗ trợ phục hồi tế bào bị tổn thương.

Các thuốc nuôi dưỡng, phục hồi cấu trúc và chức năng của tế bào thần kinh: Cerebrolysin, citicoline. Trong đó Cerebrolysin được chỉ định trong các giai đoạn của thiếu máu não cục bộ và chấn thương sọ não càng sớm càng tốt.

Sử dụng kháng sinh để dự phòng, chống bội nhiễm (viêm phổi, tiết niệu…) khi cần thiết.

Xem thêm

https://thaythuocvietnam.vn/nguyen-nhan-gay-tai-bien-mach-mau-nao/

4. Theo dõi và chăm sóc bệnh nhân tai biến mạch máu não

Chữa tai biến mạch máu não tại nhà đòi hỏi người thân cần phối hợp với bác sỹ theo dõi và chăm sóc bệnh nhân.

Cần theo dõi các dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân, nhất là chỉ số huyết áp. Tần suất theo dõi tùy vào tình trạng bệnh. Đồng thời chú ý những biểu hiện bất thường, dấu hiệu đột quỵ, để phát hiện điều trị kịp thời.

Chăm sóc bệnh nhân tại nhà chú ý vệ sinh sạch sẽ để tránh nhiễm trùng. Để bệnh nhân nghỉ ngơi, hạn chế căng thẳng, lo lắng. Cho bệnh nhân nằm ở tư thế cao đầu, nằm nghiêng về một bên, thường xuyên xoa bóp, vận động tay chân cho bệnh nhân. Thay đổi tư thế cho bệnh nhân mỗi ngày ít nhất 2 lần.

Để điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả, cũng như dự phòng tái phát, bệnh nhân cần thực hiện theo chỉ định và lời khuyên bác sỹ, tăng cường tập luyện phục hồi chức năng và điều chỉnh lại lối sống.

DS Nguyễn Thị La