Thuốc điều trị viêm tai giữa cho trẻ

Viêm tai giữa là bệnh thường xuất hiện sau viêm nhiễm vùng mũi họng, nhất là viêm VA hoặc sau khi mắc virus cúm, sởi…. Nếu có bội nhiễm thì vi khuẩn thường gặp là S.pneumoniae (phế cầu), S.pyogenes hoặc H.influenzae. Viêm tai giữa là bệnh thường gặp ở trẻ em. Hay gặp nhất là trẻ em dưới 3 tuổi. Bệnh thường dẫn tới các biến chứng nghiêm trọng, nhất là viêm tai giữa mạn. Bài viết sau đây sẽ đề cập tới các loại thuốc điều trị viêm tai giữa cho trẻ.

1. Nguyên tắc điều trị viêm tai giữa cho trẻ

• Đối với điều trị viêm tai giữa có mủ, trong trường hợp chưa vỡ mủ cần chích rạch màng nhĩ để dẫn lưu mủ ra ngoài. Nếu đã tự vỡ mủ có thể chích rạch rộng thêm và kiểm tra, lau mủ, nhỏ thuốc sát khuẩn. Mục đích là để kiểm soát sự nhiễm trùng và loại bỏ dịch tiết ứ đọng trong tai giữa. Mặt khác, việc mà còn giúp cho phẫu thuật để phục hồi chức năng nghe. Nếu màng nhĩ đã thủng không được nhỏ tai bằng các loại kháng sinh có độc tính trên tai. Đặc biệt là kháng sinh nhóm aminosid.
• Nếu có nhiễm khuẩn kháng sinh lựa chọn nên tập trung vào các tác nhân gây bệnh thường gặp.
• Tuyệt đối tuân thủ phác đồ điều trị và kháng sinh đồ.
• Trong trường hợp cần thiết có thể cho hạ sốt, giảm đau.
• Cần kết hợp điều trị bệnh viêm tai giữa kèm theo điều trị các bệnh lý về mũi – họng.

2. Một số sai lầm trong điều trị viêm tai giữa cho trẻ

2.1. Sử dụng kháng sinh không đúng cách

Việc sử dụng kháng sinh không đúng trong điều trị bệnh viêm tai giữa có thể dẫn tới lu mờ triệu chứng của bệnh. Điều đó gây khó khăn trong việc chuẩn đoán và điều trị bệnh. Tạo điều kiện cho bệnh chuyển từ thể cấp tính sang mạn tính, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Ngoài ra, việc sử dụng kháng sinh không đúng cách làm tăng nguy có gây ra các tác dụng không mong muốn nghiêm trọng do độc tính từ thuốc

2.2. Tự ý dùng oxy già nhỏ vào tai trẻ, cạo thuốc rắc vào tai trẻ

Trong điều trị bệnh viêm tai giữa cho trẻ em, việc các bậc phụ huynh tự dùng ôxy già nhỏ vào tai cũng có thể gây những biến chứng đáng tiếc làm bong lớp biểu bì bảo vệ trên da ống tai, làm vết thương lâu lành hơn. Thậm chí, nó có thể gây chít hẹp ống tai gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Ngoài ra nhiều bậc cha mẹ cạo thuốc kháng sinh rắc vào tai trẻ rất nguy hiểm. Vì trong tá dược có trong thuốc có thể gây bít tắc dẫn lưu dịch dẫn đến tình trạng viêm ngày càng nghiêm trọng. Do dịch không được dẫn lưu ra bên ngoài sẽ làm phá hủy sang phần xương chũm của tai giữa. Điều đó gây viêm xương chũm thậm chí nội sọ.

Không điều trị các bệnh về mũi họng kèm theo. Không tuân thủ phác đồ điều trị và kháng sinh đồ dẫn đến bệnh lâu khỏi và dễ tái phát

3. Các thuốc điều trị viêm tai giữa cho trẻ

a. Các thuốc nhỏ tai điều trị viêm tai giữa

Các nhóm thuốc

• Thuốc nhỏ tai có kháng sinh đơn thuần: ciplox, otofa…
• Thuốc nhỏ tai kết hợp giữa kháng sinh và kháng viêm: cortiphenicol, polydexa…
• Thuốc nhỏ tai có tính sát khuẩn và giảm đau: cồn boric ấm, otipax…
• Thuốc để làm sạch tai: ôxy già…

Các lưu ý khi sử dụng thuốc nhỏ tai điều trị viêm tai giữa cho trẻ

Với thuốc nhỏ tai cần lưu ý: Thuốc nhỏ tai được chia làm hai loại. Bao gồm thuốc nhỏ cho những trường hợp viêm tai không thủng màng nhĩ và thuốc dùng cho viêm tai có thủng màng nhĩ.

Nếu viêm tai không thủng màng nhĩ: Giai đoạn sung huyết dùng thuốc nhỏ tai kết hợp giữa kháng sinh và kháng viêm: cortiphenicol, polydexa… Thuốc nhỏ tai có tính sát khuẩn và giảm đau: cồn boric ấm, otipax…

Trường hợp viêm tai có bị thủng màng nhĩ: Dùng những thuốc nhỏ tai được bào chế bằng những kháng sinh có tính an toàn cao cho ốc tai như rifamycin, effexin…

Tuy nhiên, việc điều trị phải được thực hiện bởi thầy thuốc chuyên khoa tai mũi họng. Trong một số trường hợp sử dụng thuốc bột để điều trị viêm tai giữa, thuốc bột được sử dụng dùng làm thuốc tai thường là những loại thuốc bột nguyên chất có khả năng hòa tan để tránh việc cản trở dẫn lưu của dịch tai giữa ra ngoài.

b. Các thuốc uống hoặc tiêm điều trị viêm tai giữa cho trẻ

• Các kháng sinh nhóm beta – lactam (ampicillin, cephalosporin thế hệ II, III), nhóm macrolid, nhóm quinolon là lựa chọn hàng đầu để điều trị viêm tai giữa. Lưu ý hạn chế sử dụng nhóm kháng sinh aminoglycosid (gentamycin, kanamycin…) đặc biệt, đối với trẻ dưới 3 tuổi, là độ tuổi đang tập nói. Bởi vì, trong khi đó nhóm kháng sinh này có khả năng gây độc ốc tai cho trẻ. Nếu dùng trẻ có thể sẽ bị câm điếc do thuốc.
• Thuốc chống viêm corticoid ngắn ngày (7 – 10 ngày), thuốc kháng viêm non-steroid, thuốc chống viêm giảm phù nề. Các thuốc này giúp ngăn chặn tiến triển viêm, để phục hồi cấu trúc của mô bị tổn thương. Mặt khác các thuốc này còn hỗ trợ kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn gây viêm.
• Thuốc hạ sốt, giảm đau: thông dụng và an toàn nhất là paracetamol. Liều lượng thuốc sử dụng phụ thuộc vào cân nặng của trẻ. Đối với người lớn, dùng theo hướng dẫn sử dụng đính kèm thuốc.

xem thêm: Cách vệ sinh cho trẻ bị viêm tai giữa

DS Hoàng Xuân Quang