Mụn trứng cá tuổi dậy thì và các phương pháp điều trị hiệu quả

Mụn trứng cá – vấn đề da liễu phải nói là rất phổ biến ở các bạn trong độ tuổi dậy thì. Các thống kê cho thấy 85% các bạn ở lứa tuổi thanh thiếu niên gặp phải vấn đề da liễu này. Mặc dù mụn không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng nó ảnh hưởng rất nhiều đến sự tự tin, đặc biệt là ở giai đoạn tâm lý nhạy cảm như tuổi teen. Bài viết sau đây sẽ cung cấp các thông tin nhằm giúp mọi người hiểu rõ hơn về mụn trứng cá tuổi dậy thì cũng như cách điều trị hiệu quả để “xóa tan” sự tự ti của các chàng trai, cô gái nhé!

1. Vì sao tuổi dậy thì thường bị mụn trứng cá

Có một thực tế là hầu như tất cả thanh thiếu niên đều bị mụn trứng cá dậy thì. Mụn trứng cá phổ biến đến mức nó được coi là một phần bình thường trong quá trình phát triển từ một đứa trẻ thành một người lớn. Cụ thể khi search từ khóa “mụn trứng cá ở tuổi dậy thì” thì ngay lập tức Google cho ta rất nhiều kết quả, điều này khiến ta không thể nào phủ nhận mức độ phổ biến của nó.

Mụn trứng cá thường xuất hiện ở độ tuổi 14-15 và giảm dần khi đến tuổi 20. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp mụn tiếp tục kéo dài đến độ tuổi 40 thậm chí 50. Mụn ở lứa tuổi học trò thường xảy ra ở vùng mặt nhưng cũng có khi mụn xuất hiện ở cổ, vai, lưng hay ngực. Hình thái của mụn cũng rất đa dạng ở từng cá thể, từ mụn không viêm bao gồm mụn đầu trắng, mụn đầu đen cho đến mụn viêm bao gồm mụn sẩn, mụn mủ và mụn bọc.

Xét về giới, một nghiên cứu cộng đồng được thực hiện tại Singapore cho thấy, mụn xảy ra phổ biến hơn ở các bạn nam với tỉ lệ là 61% và tình trạng mụn cũng thường nặng nề hơn. Điều này có thể được giải thích thông qua cơ chế bệnh sinh gây mụn quan trọng nhất ở lứa tuổi học trò là do nội tiết tố nam androgen.

Mụn được xem là một dạng bệnh viêm đa yếu tố xảy ra tại các nang lông của da. Các yếu tố góp phần cho sự hình thành và phát triển mụn bao gồm: sự gia tăng keratin hóa tại nang lông, gia tăng số lượng vi khuẩn P.acnes, tăng sản xuất bã nhờn và các phản ứng viêm phức tạp liên quan đến cả miễn dịch bẩm sinh và mắc phải. Ở độ tuổi thanh thiếu niên, sự gia tăng nồng độ nội tiết tố sinh dục androgen là nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến cơ chế bệnh sinh nêu trên.

Trong độ tuổi teen, cả nam và nữ đều có sự gia tăng nồng độ androgen trong máu. Nội tiết tố này kích thích tuyến bã nhờn tiết nhiều dầu vào các lỗ chân lông đồng thời làm nang lông dày lên gây bít tắc. Đặc biệt, tại vùng mặt, lưng, ngực và cổ là nơi tập trung nhiều tuyến bã nhờn tình trạng bít tắc còn nặng nề hơn tạo thành mụn đầu trắng và mụn đầu đen.

P.acnes là vi khuẩn kị khí và thường trú trong hệ vi sinh của da. Khi lỗ chân lông bị bít tắc sẽ là môi trường kị khí hoàn hảo cho P.acnes sinh sôi, phân hủy bã nhờn thành các triglyceride là yếu tố kích thích sự gia tăng phản ứng viêm tại chỗ gây nên mụn sẩn, mụn mủ và mụn bọc, là các hình thái của tình trạng mụn viêm.

Bên cạnh cơ chế sinh mụn thông qua androgen, các nghiên cứu khoa học cũng đã tìm ra một số yếu tố góp phần đến sự bùng phát mụn ở lứa tuổi dậy thì bao gồm:

• Yếu tố di truyền.
• Lạm dụng mỹ phẩm, làm sạch da không đúng cách.
• Sử dụng mỹ phẩm có thành phần gây bít lỗ chân lông như dầu, chất bảo quản paraben.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: ăn nhiều đường, dầu mỡ, bơ, ít rau xanh và trái cây, uống ít nước.
• Căng thẳng trong học tập, áp lực thi cử làm tuyến nhờn tiết nhiều dầu hơn.
• Đeo balô thường xuyên hay mặc quần áo quá chật làm tăng nguy cơ bị mụn ở lưng và ngực.

2. Phân loại mụn trứng cá tuổi dậy thì

Các nhà lâm sàng chia mụn ra thành 2 nhóm chính đó là mụn không do viêm và mụn da viêm.

Mụn không do viêm bao gồm mụn đầu đen và mụn đầu trắng:

• Mụn đầu đen: hình thành do lỗ chân lông bị tắc vì sự kết hợp của bã nhờn và tế bào da chết. Phần trên cùng của lỗ chân lông vẫn mở, nên các tế bào da chết và xác vi khuẩn phản ứng với oxy trong không khí tạo nên màu đen của đầu mụn mà chúng ta nhìn thấy.
• Mụn đầu trắng: hình thành khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi bã nhờn và tế bào da chết nhưng không giống như mụn đầu đen, đỉnh lỗ chân lông của mụn đầu trắng đóng lại làm mụn giống như một vết sưng nhỏ nhô ra khỏi da. Do lỗ chân lông bị đóng lại nên việc điều trị mụn đầu trắng khó khăn hơn.

Mụn do viêm: vi khuẩn sinh mụn P.acnes có thể gây nhiễm trùng sâu bên dưới bề mặt da gây ra những loại mụn viêm như:

• Mụn sần: mụn sần hình thành khi tình trạng viêm làm phá vỡ vách xung quanh lỗ chân lông. Khi chạm vào khu vực da có mụn sần, cảm giác lỗ chân lông bị cứng, da vùng này thường có màu hồng.
• Mụn mủ: mụn mủ cũng hình thành khi vi khuẩn gây tình trạng viêm làm vách xung quanh lỗ chân lông bị phá vỡ. Nhưng khác với mụn sần, mụn mủ thường có đầu màu vàng hoặc trắng trên đầu, bên trong chứa đầu mủ.
• Mụn bọc: mụn bọc được hình thành khi nang lông bị vỡ ở dưới đáy và đẩy mụn lên bề mặt da. Đặc điểm của mụn này là sưng, đỏ, kích thước lớn, sờ vào thấy đau.
• Mụn dạng nang: có thể phát triển khi lỗ chân lông bị tắc bởi sự kết hợp của vi khuẩn, bã nhờn và tế bào chết. Phản ứng viêm gây tổn thương sâu dưới bề mặt da. Đây là dạng mụn có kích thước lớn nhất, chứa đầy mủ, rất dễ để lại sẹo.

3. Các phương pháp điều trị mụn trứng cá tuổi dậy thì hiệu quả

Theo các chuyên gia, điều trị mụn cho lứa tuổi này nên bắt đầu càng sớm càng tốt để hạn chế nguy cơ hình thành sẹo mụn cũng như những ảnh hưởng về mặt tâm lý do mụn. Điều trị mụn tuổi dậy thì nhắm đến 3 mục tiêu: giảm các tổn thương không viêm để hạn chế việc biến đổi chúng thành tổn thương viêm, cải thiện các tổn thương viêm hiện hữu và giảm số lượng vi khuẩn P.acnes. Việc điều trị cũng phải được cá thể hóa cho từng bệnh nhân, cho từng loại mụn cũng như độ nặng nhẹ của mụn.

3.1 Điều trị mụn trứng cá bằng phương pháp dùng thuốc

Mụn mức độ nhẹ: các chế phẩm bôi ngoài da là lựa chọn hàng đầu cho trường hợp mụn mức độ nhẹ với mục tiêu chính là giảm hình thành các tổn thương mới. Tác dụng của các thuốc bôi ngoài da thường chậm và cần sử dụng duy trì theo khuyến cáo để giảm tái phát mụn.

Mụn mức độ trung bình: kháng sinh đường uống được xem là điều trị tiêu chuẩn cho trường hợp mụn trung bình hoặc trong những trường hợp mụn nhẹ đã phối hợp 2 hoạt chất bôi ngoài da mà vẫn chưa đạt hiệu quả điều trị. Các kháng sinh đường uống đã chứng minh giúp giảm số lượng P.acnes thông qua tác động lên sự tăng trưởng và chuyển hóa của chúng. Ngoài ra, các kháng sinh cũng có tác dụng kháng viêm nhờ ức chế cytokine gây viêm, ức chế chức năng đại thực bào và hóa ứng động bạch cầu trung tính. Các kháng sinh đường uống sử dụng phổ biến là kháng sinh nhóm tetracycline và kháng sinh nhóm macrolide vì có nhiều bằng chứng trong kiểm soát mụn viêm.

Mụn mức độ nặng: bệnh nhân mụn nặng không điều trị thành công với liệu pháp thuốc bôi ngoài da và kháng sinh đường uống có thể cân nhắc điều trị với isotretinoin đường uống. Isotretinoin là một retinoid sử dụng đường uống và là điều trị tác động lên cả 4 cơ chế bệnh sinh của mụn. Isotretinoin cũng là điều trị duy nhất mang lại hiệu quả sạch mụn kéo dài. Vì là chất thân dầu nên isotretinoin tăng hấp thu khi uống cùng với bữa ăn. Liều dùng isotretinoin thay đổi từ 0,1 mg/kg/ngày đến 0,2 mg/kg/ngày. Liều khởi đầu được khuyến cáo là 0,05 mg/kg/ngày và tăng dần tùy theo đáp ứng lâm sàng và sự xuất hiện tác dụng không mong muốn.

3.2 Điều trị mụn bằng các liệu trình vật lý hoặc hóa học trên da

Ngoài các can thiệp bằng thuốc vừa nêu ở trên, tại Phòng khám Da liễu Doctor Acnes, Bác sĩ có thể chỉ định các liệu pháp vật lý và hóa học để hoàn thiện liệu trình trị mụn bao gồm:

• Lấy nhân mụn chuẩn y khoa giúp loại trừ mụn đầu trắng và mụn đầu đen.
• Điện di serum đặc trị để kháng viêm và trị mụn.
• Chiếu ánh sáng sinh học và ánh sáng xung mạnh IPL để tiêu diệt P.acnes và ngăn ngừa sẹo mụn.

• Thay da sinh học bằng các tác nhân peel và nồng độ dưới sự chỉ định của Bác sĩ để điều trị mụn viêm và mụn không viêm.
• Tiêm Mesotherapy các tinh chất trị mụn vào các nang mụn đang viêm giúp giảm nhanh tình trạng viêm tại chỗ.

Việc phối hợp giữa điều trị nội khoa với các phương pháp vật lý và hóa học cho từng tình trạng mụn cụ thể bởi Bác sĩ Da liễu là liệu trình điều trị mụn toàn diện và chuẩn y khoa, mang lại hiệu quả sạch mụn được quan sát thấy tức thời và kéo dài sau đó.

4. Các chương trình ưu đãi đang được áp dụng tại Phòng khám Doctor Acnes và ưu đãi dành riêng cho các bạn đọc

Hiện Phòng khám đang áp dụng các combo trị mụn siêu tiết kiệm để hạn chế tối đa chi phí mà các bệnh nhân phải bỏ ra.

Chi phí trị mụn tại phòng khám Doctor Acnes có thể nói là phù hợp với đại đa số khách hàng vì các bác sĩ chỉ kê toa các dược mỹ phẩm, thuốc cùng các phương pháp vật lý hóa học trị mụn cần thiết, không có tình trạng kê toa tràn lan nhiều loại thuốc hay mỹ phẩm cùng một lúc để móc túi khách hàng. Chính sách giá của phòng khám luôn minh bạch, rõ ràng, các bạn có thể dễ dàng tìm thấy bảng giá của Doctor Acnes tại website chính thức doctoracnes.com.

Hôm nay, Doctor Acnes quyết định dành tặng một món quà cho các bạn đọc được bài viết này, đó là 20 bạn đăng ký đầu tiên sẽ được miễn phí tư vấn khám bệnh với Bác sĩ Da liễu ở lần đầu tiên nhé!

Link đăng ký: TẠI ĐÂY

Xem thêm

Các phương pháp điều trị sẹo rỗ hiệu quả

BS. Lê Hải Huy