Người bị gan nhiễm mỡ nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Cơ thể lưu trữ chất béo để lấy năng lượng và cách nhiệt ở nhiều khu vực, bao gồm cả gan. Nếu hàm lượng chất béo trong gan quá cao có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ. Thay đổi chế độ ăn uống là phương pháp điều trị đầu tiên cho tình trạng này. Vậy người bị gan nhiễm mỡ nên ăn gì? và kiêng ăn gì? Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

1. Bệnh gan nhiễm mỡ là gì?

Bệnh gan nhiễm mỡ, như tên gọi của nó, là một tình trạng bệnh lý do sự tích tụ chất béo quá mức trong gan. Có hai loại chính: do rượu (do uống quá nhiều rượu) và không do rượu (xảy ra ngay cả khi bạn chưa bao giờ uống rượu). Bệnh có thể tiến triển thành các tình trạng nghiêm trọng hơn như xơ gan và ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ

2. Bị gan nhiễm mỡ nên ăn gì?

Để chống lại bệnh gan nhiễm mỡ, điều cần thiết là phải thực hiện những thay đổi rõ rệt và lâu dài đối với chế độ ăn uống của bạn, thay vì chỉ tránh hoặc kết hợp các loại thực phẩm ngẫu nhiên.

2.1. Các loại rau, củ, quả

Bị gan nhiễm mỡ nên ăn nhiều các loại rau, củ, quả. Các hợp chất chống oxi hóa, Vitamin được tìm thấy trong rau bina và các loại rau lá xanh khác có thể giúp chống lại bệnh gan nhiễm mỡ. Ví dụ như những loại rau này có các hợp chất lưu huỳnh cần thiết để sản xuất Glutathione trong cơ thể chúng ta. Glutathione là một chất chống oxy hóa quan trọng giúp bảo vệ gan khỏi viêm nhiễm. Indole, một hợp chất được tìm thấy trong các loại rau họ cải, cũng có tác dụng điều trị bệnh gan nhiễm mỡ. Bên cạnh đó, chất xơ trong rau xanh còn giúp đào thải cholesterol, giúp kiểm soát mỡ máu tốt hơn.

2.2. Thức ăn giàu chất đạm

Các nguồn protein là rất cần thiết trong việc ngăn ngừa gan nhiễm mỡ do thiếu protein cũng là một nguyên nhân gây viêm gan. Bị gan nhiễm mỡ nên ăn thức ăn giàu chất đạm. Các loại thực phẩm khuyến nghị bao gồm: thịt gà và trứng sữa, đây là nguồn protein có hoạt tính sinh học. Protein hoạt tính sinh học dễ dàng được hấp thụ và tiêu hóa trong cơ thể.

Đạm thực vật như đậu phụ cũng được khuyến nghị nhằm giúp giảm mỡ tích tụ mỡ trong gan. Thêm vào đó, đậu phụ ít chất béo và giàu protein. Protein đậu nành chứa chất chống oxy hóa được gọi là isoflavone giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm chất béo trong cơ thể.

2.3. Các loại sữa, hạt

Người lớn và trẻ em mắc bệnh gan nhiễm mỡ cần chú ý đến việc tiêu thụ canxi.  Có một số bằng chứng mới nổi trong vài năm qua cho thấy lượng canxi và vitamin D đầy đủ có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, bệnh nhân mắc bệnh gan tiến triển gặp vấn đề do nhiều biến chứng dinh dưỡng và có thể bị loãng xương sớm và loãng xương. Bệnh gan nhiễm mỡ không nhất thiết làm giảm hấp thu canxi. Người bệnh nên ưu tiên các loại sữa đã tách béo.

Các loại hạt – nguồn cung cấp các chất béo lành mạnh, tốt cho bệnh nhân gan nhiễm mỡ

Các loại hạt như hạnh nhân, quả óc chó, hạt điều, hạt lanh, hạt chia, hạt bí ngô, v.v., là nguồn giàu axit béo không bão hòa đơn và đa. Chất béo không bão hòa này thường được gọi là “chất béo tốt” và có lợi cho cơ thể. Ngoài ra, bạn nhận được axit béo omega 3 từ các loại hạt, loại chất béo giúp đẩy lùi bệnh gan nhiễm mỡ.

2.4. Thực phẩm chứa chất béo lành mạnh

Bị gan nhiễm mỡ nên ăn các loại cá béo như cá hồi, cá mòi, cá ngừ và cá hồi có nhiều axit béo omega-3. Nghiên cứu cho thấy rằng bổ sung omega-3 có thể có lợi cho những người mắc gan nhiễm mỡ không do rượu bằng cách giảm mỡ gan, tăng cường cholesterol HDL bảo vệ và giảm mức chất béo trung tính.

Bên cạnh các loại thức ăn có nguồn gốc động vật, các bạn có thể tìm thấy các loại chất béo không bão hòa đơn trong các nguồn thực vật như ô liu, các loại hạt và bơ

2.5. Những loại đồ uống tốt cho gan

Cà phê giúp hạ men gan. Tách cà phê hàng ngày của bạn có thể giúp bảo vệ gan của bạn chống lại gan nhiễm mỡ không do rượu. Một đánh giá năm 2021 cho thấy rằng uống cà phê thường xuyên có liên quan đến việc giảm nguy cơ phát triển gan nhiễm mỡ không do rượu, cũng như giảm nguy cơ tiến triển xơ hóa gan ở những người đã được chẩn đoán mắc gan nhiễm mỡ không do rượu. Caffeine dường như cũng làm giảm số lượng men gan bất thường ở những người có nguy cơ mắc bệnh gan.

Cà phê và trà xanh – những thức uống giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ

Trà xanh: Một đánh giá năm 2016 cho thấy rằng trà xanh có thể giúp giảm nguy cơ ung thư gan ở phụ nữ châu Á.

Các loại sinh tố từ rau quả: giúp bổ sung vitamin, chất xơ, các chất chống oxi hóa, cải thiện mỡ máu, sức đề kháng và giải độc cho gan.

3. Gan nhiễm mỡ kiêng ăn gì?

Bị gan nhiễm mỡ nên kiêng những loại có thể làm tăng lượng đường, cholesterol trong máu hoặc dẫn đến tăng cân, chẳng hạn như:

3.1 Hạn chế thức ăn giàu cholesterol

Bạn cần một số chất béo bão hòa, nhưng chỉ với một lượng nhỏ. Ăn quá nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng cholesterol LDL (có hại) của bạn . LDL cao làm tăng nguy cơ tích tụ mảng bám trong động mạch ( xơ vữa động mạch ). Chất béo chuyển hóa không có lợi cho sức khỏe. Cả hai loại “chất béo không lành mạnh” này đều có thể gây viêm nhiễm. Cholesterol chứa nhiều trong bơ thực vật, đồ nướng đã qua chế biến, đồ chiên, bánh ngọt, thịt bò, phô mai o, thực phẩm đóng gói/đóng hộp, thịt giàu chất béo đã qua chế biến: xúc xích, thịt xông khói, bologna, gan, prosciutto

Thực phẩm chế biến sẵn, đường tinh luyện, cholesterol là những thực phẩm người bị gan nhiễm mỡ nên kiêng

3.2 Hạn chế ăn thịt đỏ

Người bị gan nhiễm mỡ nên kiêng các loại đỏ như thịt bò và thịt lợn chứa nhiều chất béo bão hòa. Do đó, bạn nên hạn chế. Thịt đỏ cũng có độc tố có thể làm xấu đi sức khỏe bằng cách gây viêm khi không được chế biến đúng cách.

Thịt đỏ làm tăng cholesterol máu, tăng huyết áp, đái tháo đường và dẫn tới gia tăng nguy cơ bệnh tim mạch. Người có hàm lượng cholesterol cao được khuyến cáo tốt nhất chỉ nên tiêu thụ thịt đỏ khoảng 1 hoặc 2 lần một tháng. Hãy lựa chọn phần thịt đỏ tươi nhất như thịt sườn, thịt thăn hoặc thăn lưng là những lựa chọn tốt nhất.

3.3 Thức ăn quá mặn

 Bệnh nhân gan nhiễm mỡ không nên sử dụng thức ăn quá mặn, vì hai lý do – nó thường đi kèm với thực phẩm giàu chất béo và calo cao hơn, chẳng hạn như một số loại đồ nướng, chiên rán và chế biến sẵn, và nó cũng có thể dẫn đến rối loạn điều hòa hệ thống renin-angiotensin, tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.

3.4 Không sử dụng chất kích thích, đồ uống có cồn

Bạn hoàn toàn không nên uống rượu bia nếu bị bệnh gan nhiễm mỡ bởi có thể dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng hơn. Thỉnh thoảng bạn có thể uống rượu một lần, nhưng không nhiều hơn 1 lần mỗi tháng.

Các loại chất kích thích như thuốc lá cũng cần được giảm, thuốc lá là một trong trong những tác nhân gây rối loạn mỡ máu.

3.5. Hạn chế carbohydrate tinh chế, bao gồm cả đường

Thực phẩm giàu carbs tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng, bánh mì tròn, mì ống trắng, thực phẩm đóng hộp chế biến sẵn, các loại nước ngọt, kẹo bánh, có thể khiến lượng đường trong máu của bạn tăng đột biến. Carbs tinh chế cũng cung cấp cho bạn lượng calo dư thừa mà không có nhiều lợi ích dinh dưỡng. Ví dụ, những thực phẩm như vậy thường có ít hoặc không có chất xơ. Nên ưu tiên sử dụng các loại ngũ cốc nguyên hạt: yến mạch, lúa mì xay 100%, lúa mạch, bulgur, farro, quả lúa mì, gạo lứt

BS Trần Tuấn Anh