Nguyên nhân và cách phòng tránh bệnh basedow

Basedow là một trong những bệnh lý tuyến giáp phổ biến hiện nay. Việc điều trị bệnh cũng rất phức tạp. Do vậy việc nắm rõ bệnh basedow nguyên nhân gây bệnh là gì để phòng tránh là điều vô cùng cần thiết.

Các nguyên nhân dẫn đến bệnh basedow

Bệnh Basedow là một rối loạn tự miễn dịch gây ra cường giáp hay khiến tuyến giáp hoạt động quá mức.

Rối loạn tự miễn này xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào mô khỏe mạnh. Hệ thống miễn dịch thường tạo ra các protein chuyên biệt gọi là kháng thể. Kháng thể phản ứng chống lại các vật chất lạ (ví dụ vi khuẩn, virus, độc tố) trong cơ thể. Kháng thể có thể trực tiếp tiêu diệt vi sinh vật hoặc bao bọc chúng để chúng dễ dàng bị phá hủy bởi các tế bào bạch cầu. Các kháng thể cụ thể sẽ được tạo ra để đáp ứng với các chất lạ cụ thể khác nhau. Một chất lạ khi xâm nhập vào cơ thể kích thích một kháng thể được tạo ra gọi là kháng nguyên.

Trong bệnh basedow, hệ thống miễn dịch tạo ra một kháng thể bất thường được gọi là immunoglobulin kích thích tuyến giáp. Kháng thể này bắt chước chức năng của hormone kích thích tuyến giáp bình thường. Nó bám vào bề mặt các tế bào tuyến giáp  khỏe mạnh và mở các tế bào sản xuất hormone tuyến giáp, dẫn đến việc sản uất quá mức hormone này (hay làm cho tuyến giáp hoạt động quá mức). Bên cạnh đó, khi mắc bệnh basedow, các tế bào mắt cũng bị ảnh hưởng.

Bên cạnh nguyên nhân chính rối loạn tự miễn dịch thì một số yếu tố khác cũng góp phần vào sự phát triển cũng như tăng nguy cơ mắc bệnh basedow.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh basedow

Những yếu tố có thể đóng góp vào sự phát triển hay tăng nguy cơ mắc bệnh basedow bao gồm các yếu tố di truyền, môi trường và các yếu tố khác…

Gen

Một số người bị rối loạn gen di truyền dẫn đến bệnh basedow. Tuy nhiên điều này thường chỉ được bộc lộ khi rối loạn gen được kích hoạt do một số yếu tố như môi trường,…

Nhiều gen đã được xác định có liên quan đến bệnh basedow bao gồm các gen làm suy yếu hoặc sửa đổi phản ứng của hệ thống miễn dịch như CD25, CD40, CTLA-4, FOXP3 và các gen HLA khác nhau, đặc biệt là các gen HLA –DR3. Các gen liên quan trực tiếp đến chức năng tuyến giáp như thyroglobulin (Tg) hoặc gen thụ thể hormone kích thích tuyến giáp (TSHR) cũng có liên quan đến bệnh basedow. Cách thức chính xác cơ bản mà các yếu tố di truyền và môi trường tương tác để gây ra bệnh basedow vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Các yếu tố di truyền bổ sung, được gọi là gen sửa đổi, có thể đóng một vai trò trong sự phát triển hoặc biểu hiện của bệnh basedow.

Yếu tố môi trường

Các yếu tố môi trường có thể kích hoạt sự phát triển của bệnh basedow bao gồm căng thẳng cực độ về cảm xúc hoặc thể chất, nhiễm trùng hoặc mang thai. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh basedow cao hơn.

Ngoài ra, những người mắc các rối loạn khác do trục trặc hệ thống miễn dịch như bệnh tiểu đường loại 1 hoặc viêm khớp dạng thấp có nguy cơ mắc bệnh basedow cao hơn.

Nam hay nữ dễ mắc bệnh hơn?

Bệnh basedow ảnh hưởng đến nữ nhiều hơn nam giới. Rối loạn thường phát triển ở tuổi trung niên với tỷ lệ mắc cao nhất là 40 -60, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người già. Bệnh basedow xảy ra ở hầu hết mọi nơi trên thế giới. Ước tính bệnh ảnh hưởng 2-3%  dẫn số nói chung. Và basedow là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh cường giáp.

Rối loạn tự miễn khác

Những người mắc các rối loạn tự miễn khác có nhiều khả năng mắc bệnh basedow hơn những người không mắc các rối loạn này. Các điều kiện liên quan đến bệnh basedow bao gồm:

– Viêm khớp dạng thấp

– Thiếu máu ác tính

– Lupus

– Bệnh Addison

– Bệnh Celiac

– Bạch biến

– Tiểu đường typ 1

Ngoài các yếu tố trên, phụ nữ mang thai cũng có nguy cơ mắc basedow hơn người bình thường.

Cách phòng tránh bệnh basedow

Mặc dù không có nguyên nhân rõ ràng cho bệnh basedow, di truyền đóng một vai trò quan trọng. Vì vậy, nếu bạn có một thành viên gia đình mắc bệnh basedow, thì cơ hội của bạn sẽ tăng lên.

Nếu bạn có nguy cơ cao mắc bệnh basedow, nên sống một cuộc sống lành mạnh. Tránh hút thuốc. Vì hút thuốc làm tăng nguy cơ  mắc bệnh basedow và bệnh nhãn khoa của basedow.

Bên cạnh đó, giảm căng thẳng trong cuộc sống cũng là cách giúp phòng tránh basedow hiệu quả. Bạn có thể thiền, tập thể dục thường xuyên, tham gia các hoạt động mà ưa thích để giảm bớt căng thẳng.

Ds Nguyễn Nga

Nguồn Nội khoa Việt Nam