Phân loại và điều trị viêm xoang

Điều trị nội khoa

Điều trị nội khoa chỉ định trong hầu hết các trường hợp viêm mũi xoang. Có thể điều trị nội khoa đơn độc trong viêm xoang cấp tính hoặc kết hợp với ngoại khoa.

Các biện pháp điều trị nội khoa bao gồm:

Thuốc điều trị toàn thân

Kháng sinh

Kháng sinh được chỉ định trong trường hợp viêm xoang do nhiễm khuẩn. Kháng sinh không có hiệu quả trong điều trị viêm xoang do virus hoặc các nguyên nhân khác như dị ứng. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng sử dụng kháng sinh một cách bừa bãi đang rất phổ biến có thể dẫn tới hậu quả đề kháng kháng sinh.

Ưu tiên lựa chọn kháng sinh đường uống nhóm beta lactam hoặc quilonone đường hô hấp. Các kháng sinh như amoxicilin, ceftriaxone, clarithromycin, erythromycin… Đối với viêm xoang cấp tính kháng sinh thường được chỉ định trong 10-14 ngày. Đối với viêm xoang mạn tính có thể điều trị lâu hơn từ 2-3 tuần.

Kháng sinh còn được dùng trong việc điều trị các bệnh về đường hô hấp khác như viêm phế quản, viêm phổi, … Tuy nhiên, không nên quá lạm dụng kháng sinh để tránh tình trạng kháng thuốc.

Các thuốc giảm đau chống viêm không steroid

Thuốc chống viêm, gỉảm đau, hạ sốt dùng đường uống như paracetamol, ibuprofen, aspirin,…. Giúp giảm các triệu chứng đau nhức và giảm tình trạng viêm xoang. Tuy nhiên các thuốc này có thể gây ra hoặc làm nặng thêm tình trạng viêm loét dạ dày. Vì vậy tránh lạm dụng, tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng.

Corticosteroid đường uống

Chỉ định để giảm viêm do viêm xoang nặng mạn tình. Corticoid có thể gây ra nhiều tác dụng phụ khi dùng lâu dài nên chỉ được dùng để điều trị các triệu chứng nghiêm trọng trong thời gian ngắn.

Corticoid đường uống được sử dụng trong viêm xoang nặng mạn tính

Các thuốc kháng histamin

Các thuốc như chlorpheniramin, promethazin, acrivastin, levocetirizine, loratadine… Đối với bệnh nhân dễ bị dị ứng, tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng có thể khởi phát triệu chứng viêm mũi. Từ đó ngăn chặn quá trình phát triển thành viêm xoang. Trường hợp viêm xoang dị ứng, một số biện pháp giải mẫn cảm đặc hiệu cũng có tác dụng nhất định. Ví dụ sử dụng giải mẫn cảm aspirin để điều trị dị ứng với aspirin gây viêm xoang.

Một số thuốc trị viêm xoang khác

• Các thuốc làm thông mũi và tan nhầy theo đường toàn thân như là guaifenesin.
• Thuốc loãng đờm
• Thuốc chống trào ngược dạ dày

 Điều trị tại chỗ

Hút rửa mũi xoang

Mục đích làm cho hốc mũi sạch và thông thoáng.

Đơn giản như người bệnh có thể xì mũi nếu dịch mũi chảy ra phía trước. Hoặc rửa mũi bằng nước muối sinh lý natri clorid 0,9% thường xuyên, nhất là sau khi tiếp xúc với khói, bụi, hóa chất. Thường xuyên rửa mũi bằng nước muối sinh lý có thể giúp giữ ẩm và làm sạch dịch trong hốc mũi.

Có thể sử dụng các dụng cụ hút rửa mũi tại nhà để hút các dịch mủ nhầy ra. Song trong trường hợp có nhiều mủ hoặc mủ đặc ở sâu cần được sự hỗ trợ của bác sỹ chuyên khoa tai mũi họng.

Các thuốc điều trị tại chỗ

• Xịt trực tiếp corticoid vào mũi mục đích làm giảm tiết dịch mà ít gây ảnh hưởng xấu đến toàn thân. Ví dụ các thuốc xịt chứa fluticasone, budesonide, beclomethasone… Hoặc rửa mũi bằng dung dịch nước muối trộn với corticoid như budesonide. Hoặc khí dung dạng sương mù để có tác dụng hơn.
• Xịt oxymetazoline hydrochloride thời gian ngắn (ví dụ 3 ngày) để giảm các triệu chứng của viêm mũi xoang cấp hoặc tránh viêm mũi xoang cấp chuyển thành mạn tính. Ngược lại nếu xịt kéo dài có thể làm bệnh nặng hơn.
• Thuốc co mạch

Điều trị ngoại khoa

Chỉ định

• Viêm mũi xoang cấp tính có bất thường giải phẫu cấu trúc. Hoặc trường hợp niêm mạc mũi xoang bị tổn thương khó hồi phục và làm mất chức năng hệ thống lông chuyển ảnh hưởng đến sự dẫn lưu dịch.
• Viêm mũi xoang mạn tính điều trị nội khoa tối đa mà không có kết quả. Hoặc các trường hợp viêm xoang do polyp, nấm, chấn thương, có bất thường vách ngăn khe giữa của mũi…

Các phương pháp phẫu thuật

• Xông mũi bằng hơi nước ấm: Do hơi nước ấm làm giảm tắc nghẽn và sưng viêm mũi xoang. Có thể kết hợp xông cùng thảo dược tinh dầu dễ kiếm như: bạc hà, vỏ cam, chanh, bưởi…  Ngoài ra đắp một chiếc khăn ấm ướt lên mặt có thể làm giảm triệu chứng đau nhức xoang.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm để cải thiện tình trạng không khí khô có thể kích ứng mũi xoang. Chú ý vệ sinh phòng ở và máy làm ẩm thường xuyên để tránh ẩm mốc sinh sôi gây bệnh.
• Uống nhiều nước giúp làm loãng dịch nhầy giảm tắc nghẽn trong xoang. Tránh đồ uống có chứa caffeine hoặc rượu. Vì chúng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sưng viêm niêm mạc của xoang.
• Nghỉ ngơi hợp lý, đi ngủ đầy đủ và đúng giờ. Khi nằm ngủ nên gối đầu cao lên sẽ giúp cho dịch xoang thoát ra ngoài, giảm tắc nghẽn.
• Dinh dưỡng đầy đủ nhằm nâng cao thể trạng. 

Bệnh viêm xoang là một bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra. Quá trình điều trị viêm xoang có thể tốn nhiều thời gian, nhất là đối với viêm xoang mạn tính hoặc có biến chứng. Do vậy để đạt hiệu quả cao cũng như tránh tái phát đòi hỏi bệnh nhân phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sỹ.

BS Huyền Hương

Theo Hội Nội khoa Việt Nam

Xem thêm: Mối quan hệ giữa viêm xoang và viêm họng mạn tính