Trào ngược dạ dày thực quản có thể là nguyên nhân gây viêm xoang

Trào ngược dạ dày thực quản và bệnh viêm xoang là những căn bệnh khá phổ biến gặp ở nhiều người. Chúng gây ảnh hưởng không nhỏ tới các sinh hoạt trong cuộc sống thường ngày cho người mắc. Thoạt đầu nghe tưởng chừng hai bệnh lý này không liên quan gì tới nhau. Nhưng ít người biết rằng trào ngược dạ dày thực quản lại chính là thủ phạm gây nên tình trạng viêm xoang dai dẳng của họ.

1. Đôi nét về bệnh viêm xoang

1.1 Xoang là gì?

Mặt và sọ gồm có nhiều xương lắp ghép với nhau. Nếu các xương này đều đặc thì đầu sẽ rất nặng, gây khó khăn trong cử động và di chuyển. Để khối mặt và sọ của động vật giảm bớt trọng lượng, trong quá trình tiến hoá đã hình thành nên những khoảng trống trong lòng các xương. Những khoảng trống này được gọi là xoang (sinus).

Xoang là những khoang rỗng nhỏ trong hộp sọ và chứa đầy không khí. Gồm có xoang trán, xoang sàng, xoang hàm và xoang bướm. Các xoang này có kích thước khác nhau. Chức năng của xoang là tiết ra chất nhầy giúp bảo vệ mũi tránh khỏi các chất gây dị ứng và không khí ô nhiễm.

Hình ảnh mô tả giải phẫu các xoang (Ảnh internet)

Xem thêm

https://thaythuocvietnam.vn/cac-bai-thuoc-dung-cho-cac-benh-viem-loet-da-day-trao-nguoc-da-day-thuc-quan/

1.2 Thế nào là viêm xoang?

Viêm xoang là khi các tế bào niêm mạc lót các khoang này bị viêm. Quá trình viêm gây sưng nề tổ chức xoang, cạnh xoang dẫn đến hạn chế lưu thông xoang. Hậu quả là chất nhầy bị ứ lại gây nên những cơn đau nhức khó chịu. Tình trạng viêm xoang càng nặng nề hơn nếu bị bội nhiễm thêm vi khuẩn.

Dựa vào thời gian mắc người ta chia viêm xoang thành 2 loại: viêm xoang cấp tính và viêm xoang mạn tính.

• Viêm xoang cấp tính: các triệu chứng của viêm xoang kéo dài dưới 4 tuần. Viêm xoang cấp tính có đáp ứng tốt với các thuốc kháng sinh và chống viêm. Nếu điều trị đúng phác đồ, bệnh có tiên lượng tốt, tỷ lệ chữa khỏi cao
• Viêm xoang mạn tính: các triệu chứng đau nhức âm ỉ vùng mặt, nghẹt mũi, ho…kéo dài trên 12 tuần . Tình trạng này dai dẳng, khó điều trị và dễ tái phát.

1.3 Dấu hiệu của viêm xoang?

Biểu hiện nổi bật nhất của viêm xoang là người bệnh đau nhức các vùng xoang tương ứng. Ví dụ như viêm xoang trán sẽ đau nhức vùng trán phía trên 2 ổ mắt. Kèm theo đó người bệnh chảy dịch xoang qua đường mũi sau xuống họng. Ngạt mũi, chảy nước mũi, khàn tiếng, đau họng, sốt… là các biểu hiện khác cũng thường gặp ở một người viêm xoang.

Dấu hiệu điển hình nhất của viêm xoang là đau nhức các vùng xoang tương ứng (Ảnh internet)

2. Đôi nét về bệnh trào ngược dạ dày thực quản

2.1 Trào ngược dạ dày thực quản là gì?

Trào ngược dạ dày thực quản là hiện tượng trào ngược các chất chứa trong dạ dày bao gồm dịch vị vào thực quản. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể là một biểu hiện sinh lí. Hoặc là dấu hiệu bệnh lí nào đó của nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên.

Biểu hiện đặc hiệu của trào ngược dạ dày thực quản là chứng ợ chua, ợ hơi, ợ nóng. Bệnh cũng có thể ẩn dưới dạng các triệu chứng tinh vi hơn gây chẩn đoán nhầm với các bệnh lý khác. Như là đau ngực, ho kéo dài, đau rát họng, viêm họng hay viêm xoang.  Cũng có khi trào ngược dạ dày thực quản không có dấu hiệu gì đặc biệt. Người bệnh tình cờ phát hiện qua nội soi dạ dày hoặc thậm chí đến khi có biến chứng thì mới phát hiện ra bệnh.

Trào ngược dạ dày thực quản là hiện tượng trào ngược các chất chứa trong dạ dày (Ảnh internet)

2.2 Trào ngược dạ dày thực quản có nguy hiểm không?

Tần suất tiếp xúc của acid dạ dày với niêm mạc thực quản càng lớn sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Các biến chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản bao gồm viêm loét thực quản, hẹp thực quản, chảy máu thực quản. Một tỷ lệ nhỏ có thể dẫn tới ung thư thực quản. Đây là một bệnh khá phổ biến và ngày càng gia tăng ở Việt Nam. Bệnh có thể gặp ở cả trẻ em lẫn người lớn.

Trào ngược dạ dày thực quản còn gây nên biến chứng ít người biết tới. Đó là thủ phạm bệnh lý viêm xoang của nhiều người.

3. Mối liên quan giữa trào ngược dạ dày thực quản và viêm xoang

3.1 Trào ngược dạ dày có thể là nguyên nhân gây bệnh viêm xoang

Mối liên quan giữa trào ngược dạ dày thực quản với viêm xoang đã được nhắc tới ở nhiều nghiên cứu khác nhau. Cơ chế của tình trạng viêm xoang ở những bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản được giải thích qua những giả thuyết sau đây:

• Một là: Khi tiếp xúc với acid dịch vị dạ dày, acid có thể làm tổn thương niêm mạc khoang mũi xoang. Đi sau đó là kích thích một loạt các đáp ứng viêm miễn dịch. Cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các nhiễm trùng tấn công. Từ đó gây viêm xoang
• Hai là: Các dịch acid cũng có thể kích thích các dây thần kinh giao cảm trong hệ hô hấp. Dẫn tới biểu hiện nghẹt mũi, tiết dịch mũi quá mức và chảy dịch sau mũi.
• Ba là: Trào ngược dạ dày thực quản góp phần gây nhiễm trùng đường hô hấp trên, trong đó có viêm xoang do các vi khuẩn từ đường ruột kéo lên trên làm trầm trọng hơn tình trạng nhiễm trùng.

3.2 Nhận biết viêm xoang do trào ngược dạ dày thực quản như thế nào?

Nhiều bệnh nhân bị viêm xoang dai dẳng mà không rõ nguyên nhân. Tới khi được điều trị bằng các thuốc chữa trào ngược dạ dày thực quản (như thuốc kháng acid) thì tình trạng viêm xoang cải thiện hoặc khỏi hẳn. Thế mới biết nguyên nhân của bệnh viêm xoang là do trào ngược dạ dày gây ra.

Ở các bệnh nhân này thì triệu chứng viêm xoang xuất hiện và tăng lên khi người bệnh nằm ngủ về đêm. Hoặc khi người bệnh ăn uống các loại thực phẩm gây kích ứng dạ dày như đồ ăn cay nóng, rượu bia…  Kèm theo đó ngoài các biểu hiện viêm xoang hiện hữu, người bệnh có thêm các triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản.

Các dấu hiệu điển hình như:

• Ợ chua, ợ nóng, nóng rát sau xương ức
• Ho khan, khàn giọng
• Nuốt vướng, đắng miệng , buồn nôn
• Đau tức ngực
• Nóng ran dạ dày .Nội soi dạ dày thực quản có thể thấy tổn thương viêm loét thực quản dạ dày.

3.3 Các cách điều trị viêm xoang do trào ngược dạ dày thực quản

Trong các trường hợp viêm xoang do trào ngược dạ dày thực quản, muốn điều trị bệnh viêm xoang hiệu quả cần kết hợp cả điều trị bệnh viêm xoang và bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Thêm vào đó, người bệnh cũng cần có lối sống lành mạnh qua các yếu tố sau:

• Uống nhiều nước ấm mỗi ngày
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, súc miệng nước muối
• Đảm bảo vệ sinh, rửa tay trước ăn và sau khi đi vệ sinh
• Giữ không gian sống sạch sẽ, thoáng mát, hạn chế tiếp xúc vật nuôi, khói thuốc lá, bụi..
• Không rượu bia, thuốc lá, cà phê, các chất kích thích
• Sắp xếp thời gian làm việc, nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng, stress- yếu tố gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới các bệnh lý về dạ dày
• Xây dựng chế độ ăn lành mạnh, đảm bảo dinh dưỡng. Nguyên tắc không ăn đồ cay nóng, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, tăng cường rau xanh, trái cây
• Tránh nằm ngay sau khi ăn, khi ngủ lưu ý kê gối cao, nên nằm nghiêng bên trái để giảm thiểu tình trạng trào ngược dạ dày thực quản

Viêm xoang do trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng khá phổ biến ở những người có tiền sử trào ngược dạ dày thựuc quản. Vì vậy, khi nghi ngờ mắc bệnh này, người bệnh cần được đi khám và chẩn đoán bệnh cụ thể. Bệnh viêm xoang do trào ngược dạ dày thực quản nếu được phát hiện và điều trị đúng cách sẽ kiểm soát được bệnh lý này.

BS Huyền Hương

Theo Hội Nội khoa Việt Nam