U nang buồng trứng có phải mổ không? Đây là câu trả lời

U nang buồng trứng thường được phân loại theo kích thước, tính chất khối u là lành tính hay ác tính. Phương pháp điều trị luôn dựa theo tình hình sức khỏe và tình trạng khối u nang buồng trứng. Phương pháp mổ u nang buồng trứng thường được áp dụng đối với các trường hợp nhất định. Vậy u nang buồng trứng có phải mổ không, khi nào thì mổ, cần lưu ý gì khi thực hiện phương pháp điều trị này?

1. U nang buồng trứng có phải mổ không?

Đa số u nang buồng trứng xuất hiện và diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ rệt, hầu hết các trường hợp được phát hiện khi khám phụ khoa định kỳ hay khi làm xét nghiệm hình ảnh học. Khi u đã lớn, người mắc có thể thấy các triệu chứng sau:

Xuất hiện những cơn đau: Đau âm ỉ vùng bụng dưới hay đau ở những tư thế hoạt động đặc biệt, những cơn đau này rất dễ khiến cho bệnh nhân nhận định nhầm sang một số bệnh phụ khoa khác như viêm cổ tử cung, u xơ tử cung …

Có thể bị tình trạng kinh nguyệt bất thường.

Gặp phải cảm giác khó chịu do khối u chèn ép lên cơ quan lân cận gây tiểu khó hoặc táo bón…

Trường hợp u phát triển nhanh, bụng chướng to, kèm sụt cân, chán ăn mệt mỏi là các dấu hiệu của khối u bệnh ác tính, bạn cần đi khám ngay.

Có thể có biến chứng xoắn hoặc vỡ u gây đau đột ngột, đôi khi kèm theo hiện tượng buồn nôn, nôn, chảy máu bên trong bụng.

Theo dõi u nang buồng trứng

Khi bị u nang buồng trứng, nên theo dõi bằng cách đi siêu âm lại sau khi sạch kinh để xem u có thay đổi tính chất, kích thước hay không.

Với những nang cơ năng buồng trứng thường tự biến mất sau 1 đến 2 chu kỳ kinh mà không cần điều trị. Nhưng người mắc vẫn luôn cần theo dõi để xác định khối u là lành tính hay ác tính và sự phát triển của khối u ra sao.

Khi nào cần phẫu thuật u nang buồng trứng?

Phẫu thuật u nang buồng trứng được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Đối với u nang cơ năng bị xoắn nang hoặc vỡ nang.
• U nang thực thể:  U nang nước, u nang nhầy, u nang bì (U quái).
• U phát triển nhanh, nghi ngờ ung thư hoặc khi khối u tồn tại lâu qua 2-3 chu kỳ kinh nguyệt.
• U có triệu chứng chèn ép các cơ quan lân cận gây rối loạn đại tiểu tiện.
• U nang buồng trứng ở người có thai (Có thể gây sảy thai, đẻ non hoặc u tiền đạo).

U nang buồng trứng có phải mổ không? Thực tế u nang buồng trứng sẽ phải mổ khi khối u có kích thước lớn dần mà không tự tiêu biến được. Tùy đánh giá trước phẫu thuật mà các bác sĩ tư vấn và lựa chọn cách phẫu thuật phù hợp: Nội soi hay mổ bụng hở, cắt khối u buồng trứng hay cắt phần phụ, cắt tử cung nếu kèm theo bệnh lý cần điều trị,…

2. U nang buồng trứng kích thước bao nhiêu thì phải mổ?

Để loại bỏ các nang khỏi buồng trứng (bóc nang buồng trứng) bệnh nhân thường được bác sĩ chỉ định 2 phương pháp là phẫu thuật mở bụng hoặc nội soi theo các trường hợp sau đây :

• Hầu hết các nang ≥ 10cm và tồn tại > 3 chu kỳ kinh nguyệt.
• Các khối u thực thể như u nang nước, u nang nhầy, u nang bì.
• U quái buồng trứng < 10 cm.
• Xuất huyết nang hoàng thể gây viêm phúc mạc.
• Các khối u xơ và các khối u rắn khác

Cắt buồng trứng được chỉ định khi:

• Các khối u không thể phẫu thuật bóc bỏ.
• Nang nguồn gốc từ tế bào biểu mô tuyến.
• U ác tính > 10 cm.
• Nang không thể phẫu thuật tách khỏi buồng trứng.
• Các nang được phát hiện ở phụ nữ sau mãn kinh và chúng > 5cm.

3. Phương pháp mổ u nang buồng trứng

Mổ u nang buồng trứng có thể được thực hiện theo hai phương pháp:

Nội soi ổ bụng

Mổ nội soi được chỉ định trong trường hợp hợp khối u kích thước nhỏ, là khối u lành tính. Phương pháp mổ nội soi có tính an toàn, không gây ra các biến chứng nguy hiểm cho bệnh nhân. Vết thương không quá lớn, nên nhanh lành, ít chảy máu lâu.

Đối với phương pháp mổ nội soi ổ bụng, thời gian lành vết mổ thường sau khoảng 2-4 tuần, tùy thuộc vào cơ địa và cách chăm sóc hậu phẫu của bệnh nhân.

Mở bụng

Bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân tiến hành mổ mở bụng đối với các khối u có kích thước lớn, vị trí khó loại bỏ và là khối u dễ có khả năng trở thành u ác tính. Đây là phương pháp phức tạp hơn so với mở nội soi ổ bụng. Mổ mở bụng cần sử dụng kĩ thuật chính xác và các dụng cụ phức tạp, vết thương lớn và lâu lành. Thời gian bình phục trung bình của mổ mở bụng thường từ 4-6 tuần, phụ thuộc vào cơ địa bệnh nhân, tốc độ mau liền của vết thương, kích thước vết mổ và chế độ chăm sóc tránh biến chứng.

Phương pháp này được xem xét khi cần cắt bỏ các nang lớn, và khi phải cắt toàn bộ buồng trứng hoặc tử cung.

– Nang nước gặp ở người lớn tuổi nên cắt cả hai buồng trứng.

– Nang nhầy cần cắt bỏ cả hai bên buồng trứng để tránh tái phát.

– Nang bì cắt bỏ khối u cố gắng bảo tồn nhu mô lành.

– Nếu nang buồng trứng hai bên ở người trẻ tuổi cần bảo tồn bên lành.

– Nang ở người có thai nếu có chỉ định giữ thai nên bóc nang vào tháng thứ tư.

– U nang có dấu hiệu nứt vỡ cần sinh thiết tức thì đề phòng ung thư.

– U nang to ở người già chú ý tránh làm giảm áp lực đột ngột ổ bụng.

– Nếu các u nang phát triển trong đáy dây chằng rộng, bóc tách cẩn thận đề phòng chạm niệu quản, ruột, bàng quang.

4. Biến chứng có thế gặp trong và sau khi mổ u nang buồng trứng

– U nang buồng trứng có thể tái phát sau khi cắt bỏ u nang.

– Có thể khó kiểm soát được vấn đề đau sau mổ.

– Mô sẹo (kết dính) có thể hình thành tại vị trí phẫu thuật, trên buồng trứng hoặc ống dẫn trứng, hoặc trong khung chậu.

– Nhiễm trùng có thể phát triển.

– Ruột hoặc bàng quang có thể bị tổn thương trong quá trình phẫu thuật.

Xem thêm

U nang buồng trứng có nguy hiểm không?

5. Những điều cần lưu ý trước và sau khi mổ u nang buồng trứng

Trước khi phẫu thuật:

Trước khi phẫu thuật u nang buồng trứng, bạn sẽ được khuyên ngừng ăn hoặc uống bất cứ thứ gì ít nhất 6 giờ trước khi làm thủ thuật. Thảo luận về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng thường xuyên để bác sĩ có thể tư vấn những loại thuốc mà bạn có thể tiếp tục một cách an toàn và những loại thuốc có thể cần ngừng trong thời gian phẫu thuật.

Sau khi mổ u nang buồng trứng:

Sau khi nội soi ổ bụng, bạn có thể sinh hoạt bình thường trở lại trong ngày. Nhưng bạn nên tránh hoạt động gắng sức hoặc tập thể dục trong khoảng một tuần.

Sau khi phẫu thuật mở ổ bụng, bạn có thể ở lại bệnh viện từ 2 đến 4 ngày và trở lại các hoạt động bình thường sau 4 đến 6 tuần.

Thường thì khi bị u nang buồng trứng, bệnh nhân sẽ nghĩ ngay đến việc phải tiến hành mổ để loại bỏ khối u. Nhưng trước hết, bạn cần đi khám tại bệnh viện, cơ sở y tế để theo dõi tình hình xem có phải là khối u lành tính tự tiêu biến hay không. Khi có dấu hiệu tiến triển của khối u theo các mức độ khác nhau, bác sĩ sẽ cho bạn lời khuyên hay chỉ định về việc có nên mổ hay không. Bài viết trên đã trả lời các thắc mắc về vấn đề u nang buồng trứng có phải mổ không. Bạn hãy luôn thăm khám, theo dõi sức khỏe đều đặn để phòng tránh bệnh sớm nhất.

BS. Hưng Trà

Nguồn tham khảo:

1. Bộ môn Sản Đại học Y Hà Nội: Bài giảng Sản phụ khoa Tập 1, NXB y học Hà Nội, 2006, 300-302.
2. Bộ Y Tế, 2015, Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh Sản phụ khoa, NXB Y học Hà Nội, 149-153.