U nang buồng trứng và những điều cần biết

Trang bị cho bản thân những kiến thức về u nang buồng trứng là điều cần thiết. Vì căn bệnh này rất nguy hiểm, khi không điều trị kịp thời và dứt điểm sẽ để lại biến chứng và tái phát nhiều lần.

U nang buồng trứng là gì ?

U nang buồng trứng là căn bệnh phụ khoa ở phụ nữ. Nó là các bao nang chứa dịch và phát triển trong buồng trứng của các chị em.

U nang buồng trứng chiếm 3,6% các bệnh phụ khoa và hầu hết là lành tính. Nhưng khi u nang chuyển sang giai đoạn ác tính sẽ gây nhiều biến chứng.

Nguyên nhân dẫn tới u nang buồng trứng

Nguyên nhân gây u nang buồng trứng có thể là do một số nguyên nhân và cơ chế như sau:

Nang trứng phát triển không đầy đủ

Nói cách khác là nang trứng bị khuyết tật. Nguyên nhân dẫn tới u nang buồng trứng là do các nang này không có khả năng hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng. Nang trứng không thể hấp thu được các chất lỏng trong buồng trứng tạo thành u nang  cơ năng. Đa phần u nang này lành tính và sẽ biến mất sau vài tháng.

Sự phát triển quá mức của thể vàng

Thể vàng phát triển mạnh không tự teo đi vào cuối giai đoạn vòng kinh gây nên sự rối loạn kinh nguyệt. Nguyên nhân hình thành u nang buồng trứng do chu kì kinh có sự xáo trộn. Sự phát triển của thể vàng gây nên u nang hoàng thể.

Rối loạn nội tiết

Sự rối loạn hormone HCG trong thời kì thai kì là nguyên nhân hình thành u nang buồng trứng lutein. Ngoài ra rối loạn nội tiết ở buồng trứng do sự kích thích rụng trứng của hormone Luteinizing. Là nguyên dân gây ra bệnh buồng trứng đa nang.

Phân loại u nang buồng trứng như thế nào?

U nang buồng trứng được phân loại thành 2 nhóm u nang cơ năng và u nang thực thể:

U nang cơ năng

Phần lớn các u nang buồng trứng hình thành tự nhiên do kết quả của chu kỳ kinh nguyệt trong những năm sinh sản của phụ nữ. Hầu hết các nang cơ năng đều vô hại và ít khi xuất hiện sau khi mãn kinh. Các loại nang cơ năng:

Nang bọc noãn

Là nang noãn đã phát triển trưởng thành (chín) nhưng không phóng noãn (rụng trứng) được.

Nang hoàng tuyến

Nang bọc noãn bị kích thích quá mức nên không phóng noãn mà bị hoàng thể hóa, đây là loại ít gặp.

Nang hoàng thể

Do một số rối loạn sinh lý, nang hoàng thể sau khi phóng noãn không teo đi mà phát triển mạnh thành một nang mỏng chứa đầy dịch bên trong tạo thành nang hoàng thể.

U nang thực thể

U nang buồng trứng nhóm u nang thực thể là sự phát triển của 1 tổ chức xảy ra bất thường trên buồng trứng, các loại nang thực thể bao gồm:

U nang bì buồng trứng

Được gọi là nang bì bởi bởi vì mặc dù có nguồn gốc từ cả 3 lớp tế bào mầm nhưng chúng chủ yếu bao gồm mô tế bào da (bì). Là khối u dày, trơn láng, có lẫn những sợi cơ. Kích thước không lớn, đường kính dưới 10cm, nhưng nặng nên rất dễ gây xoắn. U nang bì có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, ở 1 hoặc 2 bên buồng trứng. Trong nang chứa các tổ chức của da đã biệt hóa cao như tóc, lông, răng, móng, chất bã đậu.

U nang nước

Bên trong chứa nước có cuống dài, vỏ mỏng, mặt ngoài trơn nhẵn, túi nước này có thể di động được, bên trong chứa dịch rất dễ vỡ. Mặt trong của vỏ nhẵn, đôi khi có những nhú nhỏ. Nang có nhú thường dễ tiến triển thành ung thư hóa, số lượng nhú càng nhiều thì nguy cơ ung thư hóa càng cao.

U nang nhầy

Đây là loại u có vỏ dày hơn, màu trắng hoặc trắng ngà, cấu trúc giống như da. Trong nang có chất dịch nhầy và vách ngăn chia khối u thành những thùy nhỏ. Dạng u này rất dễ gặp, kích thước đa dạng, có thể bị dính vào các tạng xung quanh. Loại khối u này ít ung thư hóa nhưng nếu vỡ ra thì các dịch nhầy sẽ tràn ra ngoài gây dính phúc mạc và gây vô sinh.

U nang buồng trứng có biểu hiện gì?

Thông thường u nang buồng trứng thường không có các triệu chứng điển hình. Có thể nhận biết bệnh này qua một số triệu chứng sau:

Những cơn đau điển hình trong u nang buồng trứng

Đau tức bụng, có thể ở vùng thắt lưng và bụng. Cơn đau điển hình sau khi quan hệ tình dục hoặc sau lao động nặng nhọc.

Rối loạn kinh nguyệt rất dễ để nhận biết u nang buồng trứng

Đối với những người có kinh nguyệt đều đặn rất dễ để nhận ra sự tồn tại của bệnh u nang buồng trứng. Kinh nguyệt thay đổi thất thường kèm theo khí hư mùi hôi khó chịu.

Rối loạn tiêu hóa do u nang buồng trứng chèn ép

Các chị em có thể bị đầy hơi, khó tiêu, táo bón do các khối u nang chèn ép. Một số người còn bị tiểu rắt, tiểu buốt.

Chẩn đoán U nang buồng trứng như thế nào?

Khám phụ khoa là cần thiết để chẩn đoán u nang buồng trứng. Nếu phát hiện một khối u hoặc khối u trong buồng trứng, cần làm thêm các xét nghiệm khác để loại trừ khả năng ung thư buồng trứng.

Khám vùng chậu: Thông thường, u nang buồng trứng được phát hiện khi khám vùng chậu định kỳ. Nhưng vì khám phụ khoa không thể đưa ra chẩn đoán xác định nên bước tiếp theo là tiến hành các cận lâm sàng khác.

Các xét nghiệm cận lâm sàng

Thử nghiệm thai

Thử nghiệm mang thai dương tính có thể cho thấy u nang là một u nang thể vàng.

Siêu âm

Siêu âm vùng chậu hoặc siêu âm đường âm đạo: hình ảnh siêu âm cho biết vị trí khối u, hình dạng, số lượng, kích thước khối u, tính chất bên trong u. Hình ảnh trong siêu âm có thể gợi ý u lành hay u ác.

Soi ổ bụng

Phẫu thuật u nang  buồng trứng cho phép bác sĩ của bạn nhìn thấy và loại bỏ u nang bằng cách rạch một đường nhỏ ở bụng.

Chụp ổ bụng không chuẩn bị

Được sử dụng khi nghi ngờ u nang vỡ.

Chụp tử cung- vòi trứng với thuốc cản quang

Có thể cho thấy được hình ảnh của tử cung và vòi trứng phát hiện được những bất thường ở cổ tử cung, buồng tử cung và vòi trứng 2 bên.

Ngoài ra còn có các xét nghiệm:

Chụp CT scan hoặc MRI: Nếu u to nghi ngờ chụp MRI giúp thấy rõ hơn kết quả siêu âm, còn kết quả CT scan hỗ trợ chẩn đoán chính xác sự lan rộng hay di căn của khối u.

Xét nghiệm tìm các dấu hiệu gợi ý tính ác tính của u nang như: CA 125, AFP, beta HCG, HE4…

U nang buồng trứng nguy hiểm như thế nào?

Một số biến chứng của u nang buồng trứng có thể xảy ra như sau:

U nang buồng trứng gây xoắn u nang

Cuống các nang bị xoắn lại với nhau khiến bệnh nhân đau bụng dữ dội. Có thể kèm theo buồn nôn và nôn, chóng vì đau. Nhiều trường hợp máu xuống các nang không đủ gây hoại tử.

Gồm hai dạng:

Xoắn cấp tính

Khối u nang lớn và cuống dài có thể bị xoắn lại đột ngột gây đau kèm nôn, buồn nôn

Xoắn bán cấp

Cơn đau diễn ra âm ỉ, từ từ. Các xoắn nang bán cấp có thể tự tháo xoắn nhưng hay bị tái phát

U nang buồng trứng gây chảy máu trong nang

Các nang phát triển quá mức có thể khiến các nang bị vỡ gây chảy máu. Chảy máu trong lòng ổ bụng khiến người bệnh choáng, đau hai hố chậu.

Vỡ u nang gây đau dữ dội trong u nang buồng trứng

Một u nang vỡ ra (vỡ ra) có thể gây đau dữ dội và chảy máu bên trong xương chậu. U nang càng lớn thì nguy cơ vỡ càng cao. Bệnh nhân mất máu kèm theo đau bụng dữ dội. Trường hợp xấu có thể dẫn đến nhiễm trùng, hoại tử, viêm phúc mạc,…

Viêm nhiễm trong u nang buồng trứng

Do tình trạng u nang kết dính với mô cơ quan lân cận, từ đó hình thành nên các ổ viêm nhiễm. Rối loạn kinh nguyệt do u nang có thể gây viêm nhiễm âm đạo, cổ tử cung và vòi trứng. 

U nang buồng trứng gây chèn ép các tạng xung quanh

Biến chứng xảy ra với các u nang có kích thước lớn. U chèn ép các tạng xung quanh như bàng quang gây bí tiểu, tiểu khó. Chèn ép trực tràng làm rối loạn tiêu hóa. Phù chi dưới, cổ trướng nếu chèn ép các tĩnh mạch lớn,…

Ung thư hoá

Các loại u nang thực tế thường phát triển chậm, ít biểu hiện và có thể trở thành u ác tính (ung thư).

U nang buồng trứng và thai nghén

Mức độ nguy hiểm của u nang buồng trứng khi mang thai sẽ phụ thuộc vào kích thước và loại u nang. Tuy nhiên, khối u gia tăng kích thước trong suốt thai kỳ, trong trường hợp đó khối u có thể gây các biến chứng nguy hiểm cho cả thai phụ và thai nhi như: u vỡ, u xoắn hoặc u chuyển ác tính và chèn ép sự phát triển của thai nhi, …

Các biến chứng nếu không kiểm soát kịp thời sẽ nguy hại cho tính mạng người bệnh. Ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh sản.

Như vậy nang buồng trứng có thể mang thai không?

Xem thêm: U nang buồng chứng nguy hiểm như thế nào?

Điều trị u nang buồng trứng như thế nào?

Mặc dù u nang buồng trứng hầu hết lành tính nhưng nếu chuyển sang ác tính có thể gây nhiều biến chứng. Chính vì vậy cần chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bên cạnh những dấu hiệu lâm sàng. Chẩn đoán u nang buồng trứng nên dựa trên các xét nghiệm như X-quang ổ bụng, nội soi ổ bụng, siêu âm, xét nghiệm máu, chụp vùng tử cung-vòi trứng có cản quang.

Để điều trị bệnh cần dựa trên nhiều yếu tố. U lành hay u ác tính. U cơ năng hay thực thể. Tùy thuộc vào kích thước, vị trí, sự phát triển của khối mà bác sĩ đưa ra những điều trị phù hợp.

U nang cơ năng

Thường đợi 1-3 tháng để theo dõi. Thường các khối u sẽ biến mất trong 3-6 tháng.

U nang thực thể

Cần chẩn đoán xác định u nang buồng trứng để sử dụng nội khoa hoặc phẫu thuật.  Có thể dùng thuốc tránh thai để ngăn rụng trứng và ức chế sự hình thành của các nang mới.

Phẫu thuật áp dụng cho những khối u phát triển. Có thể mổ mở hoặc mổ nội soi. Tuy nhiên phẫu thuật cần xem xét kĩ lưỡng vì nó ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và ảnh hưởng đến thai nhi.

Làm cách nào để phòng bệnh u nang buồng trứng?

U nang buồng trứng có thể xảy ra ở bất cứ ai vào bất cứ lứa tuổi nào. Chính vì vậy để dự phòng cần đảm bảo những yếu tố sau:

• Cân bằng nội tiết tố. Tránh stress căng thẳng, lo âu.
• Tránh nạo phá thai cũng như lạm dụng thuốc tránh thai dài ngày.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học: Bổ sung giàu quả, protein, uống đủ nước mỗi ngày,…
• Có chế độ luyện tập thể dục thể thao hợp lý, phù hợp với sức khỏe.
• Tuy nhiên cách tốt nhất để dự phòng u nang buồng trứng  vẫn là kiểm tra phụ khoa định kì.