Viêm gan là bệnh gì? Đâu là những thông tin bạn cần biết

Viêm gan là gì?

Viêm gan là tình trạng các tế bào gan bị tổn thương và viêm nhiễm trong nhu mô gan. Bệnh thường diễn biến một cách thầm lặng, thường được phát hiện một cách tình cờ hoặc khi bệnh đã tiến triển nặng. Bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra: do virus, kí sinh trùng, tự miễn, nhiễm độc.

Hình ảnh mô tả viêm gan

Những nguyên nhân nào gây viêm gan?

Do virus

Có nhiều loại virus gây viêm gan: Virus viêm gan A ( HAV), virus viêm gan B ( HBV), virus viêm gan C (HCV), D (HDV), E (HEV), G (HGV). Trong đó chủng thường gặp nhất là virus viêm gan A, B, C. Ngoài ra còn một số virus gây tổn thương gan như CMV, EBV,…

Do kí sinh trùng

Nhiễm kí sinh trùng sốt rét, thường gặp nhất là Plasmodium falciparum, sau khi vào cơ thể chúng xâm nhập vào tế bào gan và phát triển số lượng tại đây nhờ các thể phân liệt vỡ ra và giải phóng các mảnh trùng gây tổn thương tế bào gan.

• Nhiễm amip Entamoeba vegetative histolytica cư trú ở đại tràng và theo tĩnh mạch mạc treo đại tràng vào gan gây bệnh.
• Nhiễm sán lá gan do ăn uống

Bệnh viêm gan tự miễn

Do hệ thống miễn dịch của cơ thể tự động tấn công và gây tổn thương tế bào gan. Nguyên nhân hiện nay vẫn chưa rõ. Biểu hiện bệnh chủ yếu là tình trạng tăng aminotransferase và có hình ảnh mô học viêm quanh khoảng cửa. Nếu không được điều trị, bệnh có nguy cơ tử vong cao hơn 50%

Viêm gan do nhiễm độc

Phải kể đến nguyên nhân hàng đầu là rượu bia và thuốc lá. Ngoài ra còn có do sử dụng các thuốc không đúng liều lượng gây độc cho gan, môi trường làm việc thường xuyên tiếp xúc với các hoá chất

Viêm gan có biểu hiện như thế nào?

Trong giai đoạn đầu thường viêm gan không xuất hiện bất cứ biểu hiện nào cả hoặc  biểu hiện rất mờ nhạt khiến bệnh nhân không nhận biết được. Một số biểu hiện có thể gặp trong giai đoạn đầu của bệnh như: người mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn hoặc nôn, sốt, ngứa da, nổi mề đay, vàng da vàng mắt, nước tiểu sẫm màu, đau các khớp, đau bụng vùng hạ sườn phải, phân màu xanh xám, thường xuyên bị rối loạn tiêu hoá.

Triệu chứng ban đầu của viêm gan khá mờ nhạt, có thể là mệt mỏi, chán ăn, vàng da, đau bụng vùng hạ sườn phải…

Bệnh có thể tiến triển nặng lên với các triệu chứng của suy gan cấp như : Thay đổi tình trạng tâm thần, tri giác, phù não, rối loạn đông máu (Prothrombin kéo dài), suy đa cơ quan, ARDS, hội chứng gan thận, rối loạn nhịp tim, toan chuyển hóa, nhiễm trùng, xuất huyết tiêu hóa, tụt huyết áp, báng, phù toàn thân, 60% tử vong.

Bệnh ở giai đoạn mạn tính thường có biểu hiện của xơ gan như: cổ trướng, tuần hoàn bàng hệ, giãn tĩnh mạch thực quản, lách to,… hoặc biểu hiện của ung thư gan như: gầy sút cân nhiều, đau nhiều vùng gan. Một sốt biểu hiện khác ngoài gan hiếm gặp như: viêm cầu thận, viêm đa nút động mạch cryoglubinemia, viêm màng ngoài tim, viêm tụy cấp.

Các phương pháp chẩn đoán bệnh viêm gan

Xét nghiệm máu

Bệnh nhân có tăng men gan GOT, GPT, GGT hơn 2 lần bình thường. Có thể thấy sự thay đổi của bilirubin trực tiếp và toàn phần cũng như Albumin. Ngoài ra xét nghiệm thấy kháng thể kháng các loại virus gây viêm gan A, B, C, D, E, G cũng như định lượng được chúng trong máu.

Xét nghiệm tìm nguyên nhân

Phương pháp tối ưu nhất để tìm nguyên nhân gây viêm gan chính là sinh thiết gan. Sinh thiết gan thường được làm dưới hướng dẫn của siêu âm. Cho thấy được các tổn thương của gan cũng như mức độ tổn thương và nguyên nhân gây tổn thương.

Siêu âm ổ bụng

Đây là phương tiện chẩn đoán hình ảnh có độ nhạy cao trong các bệnh lí gan mật, đặc biệt là viêm gan, rất an toàn, không xâm lấn lại có chi phí rẻ, có thể thực hiện nhiều lần. Trong viêm gan cấp tính: siêu âm thường thấy kích thước gan lớn hoặc bình thường, bờ gan đều, nhu mô gan thường giảm âm hơn lách, khoảng quanh cửa phù nề, thành túi mật phù nề.

Trong viêm gan mạn tính: Kích thước gan bình thường hoặc teo, có bờ không đều, nhu mô thô, không đồng dạng với các hạt nhỏ tăng hoặc giảm âm rải rác, khoảng quanh cửa dày, thành túi mật dày, tĩnh mạch cửa giãn, có thể có dòng chảy chậm, hướng dòng chảy thay đổi, thậm chí có huyết khối…, lách có thể to, có dịch trong ổ bụng…

Viêm gan nguy hiểm như thế nào?

Xơ gan

Bản chất là quá trình làm tồn thương quá mức. Khi nhu mô gan bị viêm trong thời gian dài sẽ dẫn tới sự tích tụ quá nhiều mô liên kết trong gan. Thông thường, quá trình xơ hóa này ngày càng tiến triển sẽ phá vỡ cấu trúc gan và cuối cùng là chức năng gan, là kết quả tái tạo của các tế bào gan trong việc thay thế và sửa chữa mô tổn thương. Khi sự phá hủy lan rộng thì sẽ dẫn tới xơ gan.

Sự phá huỷ cấu trúc và chức năng gan gây ra xơ gan

Ung thư gan

Trên thế giới, yếu tố nguy cơ phổ biến nhất của ung thư gan là viêm gan mạn tính do virus viêm gan B (HBV) hoặc virus viêm gan C (HCV). Tình trạng viêm gan dẫn đến xơ gan và là nguyên nhân dẫn đến ung thư gan, loại ung thư phổ biến nhất ở nhiều vùng lãnh thổ trên thế giới. Virus viêm gan có thể thay đổi DNA khi chúng lan tràn trong các tế bào gan. Ở một số người bệnh, DNA của virus có thể tự lây lan vào DNA của các tế bào gan, nơi chúng có thể kích hoạt gen sinh ung thư.

Các phương pháp điều trị viêm gan

Chế độ nghỉ ngơi, dinh dưỡng

Cho bệnh nhân nghỉ ngơi hoàn toàn, tránh làm việc nặng hoặc gắng sức trong thời kỳ có biểu hiện lâm sàng.

Chế độ ăn uống: Giảm bớt chất béo, kiêng rượu bia, tăng cường ăn rau xanh và hoa quả tươi để bổ sung khoáng chất và vitamin cần thiết. Cho nuôi dưỡng tạm thời bằng đường tĩnh mạch khi bệnh nhân bị nôn nhiều hoặc không ăn uống được.

Tránh sử dụng các thuốc chuyển hóa qua gan.

Điều trị nguyên nhân

• Viêm gan do virus thì phải dùng thuốc kháng virus khi tải lượng virus trên ngưỡng.
• Viêm gan do kí sinh trùng thì điều trị đúng kháng sinh để loại trừ kí sinh trùng sốt rét, amip hay sán lá gan.
• Viêm gan tự miễn: chủ yếu sử dụng các thuốc có tác dụng ức chế miễn dịch.
• Viêm gan do nhiễm độc: phải xác định được nguyên nhân gây nhiễm độc cho gan để loại trừ. Như bia rượu thì không sử dụng bia rượu,…

Hỗ trợ chức năng gan

Sử dụng các thực phẩm chức năng có tác dụng thanh nhiệt giải độc cho gan, giảm men gan như thuốc bổ gan Botanic, Diêp hạ Châu Vạn Xuân, bổ gan PH,… được chiết xuất từ actiso, bìm bìm,..

Điều trị triệu chứng

Giúp cải thiện các triệu chứng để bệnh nhân đỡ khó chịu chứ không hề điều trị triệt để bênh: chống nôn khi bệnh nhân có nôn ói nhiều, giảm đau khi đau nhiều, chọc hút dịch báng bụng khi bệnh nhân có tràn dịch màng bụng nhiều gây khó thở,.

Phòng bệnh viêm gan như thế nào?

• Có chế độ sinh hoạt lành mạnh, không sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu bia,…
• Chế độ ăn uống hợp lí, ăn nhiều rau quả giàu vitamin và các chất chống oxy hoá, hạn chế đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, đồ ăn chứa nhiều cholesterol như lòng đỏ trứng, nội tạng động vật. Không ăn thức ăn được nêm gia vị quá đậm đà, thức ăn chưa được nấu chín.
• Không dùng chung đũa để gắp thức ăn và ăn.
• Hạn chế làm việc ở môi trường độc hại, khi làm việc ở môi trường độc hại phải có bảo hộ đầy đủ.
• Quan hệ tình dục an toàn, dùng bao cao su khi quan hệ để tránh lây nhiễm bệnh.
• Khám sức khoẻ định kỳ để kịp thời phát hiện bệnh.
• Chủ động tiêm vaccin đầy đủ để phòng bệnh viêm gan do virus.

BS. Mỹ Linh