Viêm phế quản co thắt là bệnh gì? Làm sao để phát hiện bệnh

Viêm phế quản co thắt hay còn gọi là viêm phế quản dạng hẹn, thường gặp ở những người có cơ địa dị ứng, bệnh thường gặp ở trẻ em hơn người lớn.

Viêm phế quản co thắt là gì?

Viêm phế quản co thắt hay còn được gọi với tên khác là viêm phế quản thể hen. Đây là tình trạng cấp tính, lòng phế quản thu hẹp tạm thời do co thắt các cơ phế quản bị viêm, các tuyến phế quản bị viêm, tăng bài tiết chất nhầy làm cản trở lưu thông không khí trong phổi. Bệnh thường gặp ở trẻ em hơn là người lớn. Bệnh là sự kết hợp về cơ chế, triệu chứng và nguyên nhân của bệnh viêm phế quản và bệnh hen.

Hình ảnh viêm phế quản co thắt

Nguyên nhân và yếu tố thúc đẩy gây viêm phế quản co thắt

Có nhiều tác nhân có thể bắt đầu giải phóng các chất gây viêm trong bệnh viêm phế quản co thắt. Các tác nhân gây viêm phế quản hen thường gặp bao gồm:

• Khói thuốc lá
• Sự ô nhiễm
• Các chất gây dị ứng như phấn hoa , nấm mốc , bụi, lông thú cưng hoặc thực phẩm (và các chất phụ gia thực phẩm như MSG)
• Hóa chất
• Một số loại thuốc (aspirin , thuốc chẹn beta)
• Tập thể dục hoặc hoạt động thể chất mạnh
• Thay đổi thời tiết (ví dụ: thời tiết lạnh)
• Nhiễm trùng do vi rút hoặc vi khuẩn: đặc biệt, phổ biến nhất ở trẻ em là virus hợp bào trong hô hấp RSV dễ gây ra bội nhiễm vi khuẩn. Từ đó những loại vi khuẩn như tụ cầu, phế cầu hay liên cầu,… ký sinh trong họng, trong mũi trỗi dậy khi hệ miễn dịch bị suy yếu.
• Cảm xúc mạnh: Căng thẳng, stress mệt mỏi

Dấu hiệu nhận biết viêm phế quản co thắt là gì?

Các triệu chứng của viêm phế quản hen là sự kết hợp của các triệu chứng của viêm phế quản và hen suyễn.

• Khó thở: xuất hiện từng cơn, phần lớn sau nhiễm trùng, tiếp xúc với các kích thích (lạnh, gắng sức, dị nguyên, khí độc…).
• Thở khò khè: Trong bệnh viêm phế quản co thắt, tiếng khò khè khác với khò khè trong hen phế quản ở chỗ khò khè này không hoặc đáp ứng kém với thuốc giãn phế quản.
• Ho: Ho có thể là ho khan hay ho đờm, có cơn hay ho từng tiếng…
• Sốt cao hoặc nhẹ hoặc không sốt, sốt cơn hoặc liên tục.
• Tức ngực: Do khó thở hoặc do bệnh nhân ho nhiều
• Tăng tiết đờm: Đờm có thể có màu xanh, vàng hay trắng

Dấu hiệu của viêm phế quản co thắt là sự kết hợp của viêm phế quản và hen suyễn

Các xét nghiệm giúp chẩn đoán viêm phế quản co thắt

Nếu bạn đang gặp các triệu chứng như được liệt kê ở trên, hãy hẹn gặp bác sĩ của bạn, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm như

XQ phổi  

Xét nghiệm X quang cung cấp hình ảnh điển hình dày thành phế quản hoặc về các tình trạng khác có thể gây ra ho và các vấn đề về hô hấp của bạn.        

Đo chức năng hô hấp

Nhằm kiểm tra chức năng hô hấp

 Phép đo xoắn ốc. Một bài kiểm tra đo chức năng phổi khi bạn thở vào và thở ra bằng ống ngậm được gắn vào một thiết bị gọi là phế dung kế.

Lưu lượng đỉnh thở ra. Một bài kiểm tra đo lực không khí bạn thở ra (thở ra) vào ống ngậm của một thiết bị được gọi là máy đo lưu lượng thở ra tối đa.        

Công thức máu

Xác định tình trạng nhiễm trùng, phân biệt giữa các nhiễm trùng do vi khuẩn và không do vi khuẩn.

Xét nghiệm tìm nguyên nhân

Các xét nghiệm tìm nguyên nhân ở đây thường là các test kiểm tra kháng nguyên dị ứng.

Bên cạnh đó, bác sỹ có thể yêu cầu bạn nội soi khí phế quản.

Bệnh viêm phế quản co thắt nguy hiểm như thế nào?          

Sau khi các triệu chứng xuất hiện từ 2 – 3 ngày, tình trạng viêm phế quản co thắt có thể sẽ tiến triển nặng hơn nếu không được điều trị kịp thời. Các biến chứng nguy hiểm có thể gặp như:

• Suy hô hấp, xẹp phổi: Đây là biến chứng nguy hiểm, nếu không được điều trị có thể dẫn đến tử vong.  Biến chứng nguy hiểm này thường gặp ở trẻ em, già trên 65 tuổi, người có bệnh nền về tim mạch hoặc hô hấp.
• Viêm tai giữa: Biến chứng thường gặp ở trẻ em 6 – 36 tháng tuổi, đặc biệt đối với các trường hợp có nguyên nhân mắc bệnh là các loại virus.
• Viêm phổi: Bệnh có thể diễn tiến thành viêm phổi nếu không được điều trị kịp thời.
• Bệnh hen suyễn: Người bệnh cũng cần lưu ý viêm phế quản co thắt không phải là hen suyễn, nhưng bệnh có thể dẫn đến hen suyễn nếu không được điều trị và dự phòng sớm.

Vậy nên trong các trường hợp viêm phế quản co thắt, bệnh nhân cần được thăm khám tại các cơ sở y tế và có hướng điều trị kịp thời, tránh những diễn tiến xấu.

Điều trị viêm phế quản co thắt như thế nào?

Nguyên nhân gây viêm phế quản co thắt do nhiễm trùng cần phải sử dụng kháng sinh

Các phương pháp điều trị viêm phế quản do hen về cơ bản giống như các phương pháp điều trị hen suyễn và viêm phế quản, và có thể bao gồm:

Điều trị nguyên nhân viêm phế quản co thắt

Nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Khuyến cáo không điều trị viêm phế quản co thắt bằng kháng sinh trừ khi có nguy cơ biến chứng nghiêm trọng do các bệnh lý đi kèm. Tuy nhiên, thuốc kháng sinh được khuyến cáo ở những bệnh nhân trên 65 tuổi bị ho cấp tính nếu họ đã nhập viện trong năm qua vì các bệnh hô hấp, mắc bệnh đái tháo đường hoặc suy tim sung huyết, hoặc đang điều trị bằng steroid.

Điều trị triệu chứng viêm phế quản co thắt

Điều trị triệu chứng là phương thức điều trị viêm phế quản co thắt chủ yếu, bao gồm:

• Thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn , chẳng hạn như albuterol , giúp mở đường thở để giảm đau ngắn hạn
• Corticoid dạng hít và uống.
• Thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài được sử dụng cùng với corticosteroid dạng hít: Cromolyn hoặc theophylline
• Thuốc hít kết hợp có chứa cả steroid và thuốc giãn phế quản
• Thuốc kháng Leukotriene được dùng bằng đường uống và có thể được sử dụng để kiểm soát lâu dài và phòng ngừa.
• Thuốc kháng cholinergic tác dụng kéo dài
• Giảm sốt: Paracetamol và bù dịch
• Thuốc giảm ho chỉ nên cân nhắc nếu ho gây khó chịu hoặc ảnh hưởng tới giấc ngủ.

Điều trị suy hô hấp cấp

Bệnh nhân cần được thở Oxi khi có dấu hiệu suy hô hấp cấp, dùng oxy kéo dài khi bệnh nhân có suy hô hấp mạn tính nhằm duy trì Pa02 từ 60 đến 80mmHg.

Các biện pháp phòng bệnh viêm phế quản co thắt

Việc phòng ngừa chủ yếu hạn chế các yếu tố kích thích viêm và di ứng đường hô hấp như:

• Thường xuyên hút bụi và hút bụi, vệ sinh nhà ở.
• Sử dụng bộ lọc không khí HEPA trong nhà của bạn.
• Giữ vật nuôi ra khỏi phòng ngủ của bạn.
• Không hút thuốc và cố gắng tránh xa những người khác đang hút thuốc.
• Rửa tay thường xuyên để ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng.
• Tiêm Vacxin phòng cúm có thể làm giảm tỷ lệ nhiễm trùng đường hô hấp trên, giúp giảm tình trạng bội nhiễm gây viêm phế quản, làm giảm các biến chứng nghiêm trọng và tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân mắc bệnh viêm phế quản co thắt. Vacxin phòng cúm được đặc biệt khuyến cáo cho các nhóm đặc biệt bao gồm người lớn trên 65 tuổi, trẻ em từ 6 tháng đến 2 tuổi, phụ nữ mang thai.

BS. Tuấn Anh