Tại sao lại mất kinh sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp?

Thuốc tránh thai khẩn cấp là một trong những biện pháp tránh thai khá hiệu quả, nhưng được khuyến cáo rằng không nên lạm dụng và sử dụng nhiều lần do có thể ảnh hưởng tới cơ thể và sức khỏe sinh sản của người phụ nữ. Sau uống thuốc tránh thai khẩn cấp, chị em phụ nữ có thể thấy buồn nôn hoặc nôn, chóng mặt, đau ngực, chảy máu âm đạo,… và một số phụ nữ có biểu hiện rối loạn kinh nguyệt, đặc biệt là mất kinh sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp. Cùng tìm hiểu nguyên nhân và các cách khắc phục tình trạng rối loạn kinh nguyệt sau uống thuốc tránh thai khẩn cấp qua bài viết dưới đây:

1. Kinh nguyệt xuất hiện như thế nào?

Chu kì kinh nguyệt trung bình là 28 ngày do bong niêm mạc tử cung dưới sự thay đổi nội tiết tố

Kinh nguyệt là hiện tượng chảy máu có tính chất chu kì hàng tháng từ tử cung ra ngoài do bong niêm mạc tử cung dưới ảnh hưởng của sự giảm đột ngột của nội tiết tố là estrogen và progesterone trong cơ thể người phụ nữ.

Người phụ nữ bình thường bắt đầu có kinh nguyệt từ 13-16 tuổi và mãn kinh vào khoảng 45-50 tuổi. Chu kì kinh trung bình là 28 ngày, mỗi kì kinh kéo dài từ 3-5 ngày. Lượng máu mất trong mỗi chu kì kinh trung bình từ 80-100ml. Lượng máu kinh thay đổi theo tuổi và thường nhiều hơn ở những ngày giữa của vòng kinh.

2. Tại sao bị mất kinh sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp?

Phác đồ dùng thuốc tránh thai khẩn cấp được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến nghị là Levonorgestrel (loại thuốc tránh thai có chứa hormone); Thuốc tránh thai kết hợp (thành phần bao gồm progesterone và estrogen) và Ulipristal (ella, ellaOne) là loại thuốc tránh thai không chứa hormone. Như vậy nếu sử dụng các loại thuốc tránh thai khẩn cấp có thành phần là các hormon sinh dục như progesterone, estrogen hoặc phối hợp cả 2 loại sẽ gây thấy xuất hiện tình trạng rối loạn kinh nguyệt và có thể là mất kinh. Bởi vì kinh nguyệt của người phụ nữ xuất hiện đều đặn mỗi tháng là nhờ có sự điều hòa cân bằng giữa các hormon sinh dục nội tiết tố trong cơ thể bên cạnh ảnh hưởng của các yếu tố như tâm lý, dinh dưỡng, vận động, nghỉ ngơi.

Bên cạnh đó, thuốc tránh thai khẩn cấp tuy có hiệu quả cao, nhưng không phải tránh thai 100% nên vẫn còn khả năng phụ nữ có thai sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp. Do đó mất kinh sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp có thể do chị em phụ nữ đã có thai, để xác định chính xác chị em nên test nhanh bằng que thử thai khi thấy mất kinh để loại trừ trường hợp này.

3. Các rối loạn kinh nguyệt do thuốc tránh thai khẩn cấp gây ra

Thuốc tránh thai khẩn cấp có thể làm mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể người phụ nữ nên có thể ảnh hưởng đến độ dài của chu kỳ kinh nguyệt, nghĩa là kỳ kinh nguyệt tiếp theo của bạn có thể đến muộn hơn hoặc sớm hơn dự kiến, vô kinh, rong kinh hoặc đôi khi là ra máu bất thường không liên quan tới chu kì kinh nguyệt.

Các rối loạn kinh nguyệt có thể gặp sau uống thuốc tránh thai khẩn cấp

• Mất kinh sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp: đây là một tình trạng vô kinh tạm thời, thường do người phụ nữ uống thuốc tránh thai khẩn cấp không đúng cách, làm ức chế quá trình rụng trứng làm mất kinh.
• Rong kinh: tình trạng này dễ khiến chị em phụ nữ nhầm với chu kì kinh kéo dài, nhưng rong kinh thường kèm theo lượng kinh nguyệt nhiều hơn bình thường.
• Chậm kinh: kinh nguyệt thường sẽ tới trễ hơn vài ngày so với bình thường và tình trạng này sẽ vẫn tiếp tục diễn ra nếu người phụ nữ còn sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp kéo dài.
• Kinh tới sớm hơn dự kiến: ngược lại với hiện tượng chậm kinh, ở một số người phụ nữ sau khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, kinh nguyệt lại tới sớm bình thường 2-3 ngày.
• Ra máu bất thường không liên quan đến chu kì kinh: sau uống thuốc tránh thai khẩn cấp, hiện tượng ra máu có 2 nguyên nhân thường gặp là do tác dụng phụ của thuốc tránh thai nhưng sẽ hết sau vài ngày hoặc do sẩy thai hay mang thai ngoài tử cung, thường chảy máu sẽ kéo dài hơn và số lượng máu càng tăng, do vậy cần tới gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn hướng xử trí.

4. Cách khắc phục rối loạn kinh nguyệt do thuốc tránh thai khẩn cấp

Như đã đề cập ở trên kinh nguyệt của người phụ nữ xuất hiện đều đặn mỗi tháng là nhờ có sự điều hòa cân bằng giữa các nội tiết tố trong cơ thể, bên cạnh đó cũng chịu tác động ảnh hưởng của các yếu tố như tâm lý, dinh dưỡng, vận động, nghỉ ngơi. Do vậy để khắc phục tình trạng rối loạn kinh nguyệt do sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp người phụ nữ có thể cải thiện qua các yếu tố sau:

Các biện pháp cải thiện rối loạn kinh nguyệt

4.1. Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Dinh dưỡng luôn có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của mỗi con người. Nếu phụ nữ không được bổ sung dinh dưỡng đầy đầy đủ như thiếu khoáng chất, thiếu vitamin, hoặc bổ sung quá nhiều, không hợp lý sẽ ảnh hưởng đến quá trình tiết estrogen của cơ thể gây mất cân bằng nội tiết tố. Do vậy xây dựng cho bản thân chế độ dinh dưỡng lành mạnh cũng giúp cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Giảm thiểu sử dụng các thực phẩm như rượu bia, cafe, đồ uống có gas,… Ưu tiên sử dụng các thực phẩm sạch như trái cây, rau xanh, các loại hạt như đậu nành, hạnh nhân,,…

4.2. Nghỉ ngơi, giảm căng thẳng và mệt mỏi

Căng thẳng, mệt mỏi về thể chất hay tinh thần cũng góp phần làm rối loạn kinh nguyệt ở người phụ nữ. Tình trạng này có thể cải thiện bằng cách thư giãn, sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý sau mỗi khi căng thẳng mệt mỏi hoặc tập thiền, yoga, đọc sách, nghe nhạc,… để giúp cơ thể hạn chế việc tăng tiết hormone cortisol do căng thẳng- nguyên nhân gây ức chế hoạt động của buồng trứng.

4.3. Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục đều đặn thường xuyên khoảng 30-40’ mỗi ngày và khoảng 5 ngày/ tuần vừa giúp rèn luyện sức khỏe thể chất, hỗ trợ kiểm soát cân nặng nâng cao sức khỏe, vừa giúp thư giãn, giữ tinh thần luôn thoải mái vui vẻ khi bạn chọn cho mình một môn thể thao bạn yêu thích để luyện tập như chạy bộ, đi bộ, yoga,,… Từ đó giúp cải thiện được tình trạng rối loạn kinh nguyệt.

4.4 Cân bằng nội tiết tố bằng các sản phẩm hỗ trợ

Để cân bằng nội tiết tố trong cơ thể bạn có thể thông qua chế độ dinh dưỡng lành mạnh như sử dụng đậu nành, hạnh nhân,… hoặc bạn cũng có thể cân nhắc, tham khảo ý kiến bác sĩ tư vấn trước khi bổ sung qua các sản phẩm hỗ trợ như mầm đậu nành,… để đảm bảo an toàn sử dụng tránh các tác dụng không mong muốn và để có hiệu quả nhất.

Thuốc tránh thai khẩn cấp mang lại hiệu quả tránh thai khá cao, tuy nhiên cũng có thể gây ảnh hưởng tới khả năng sinh sản của người sử dụng nếu lạm dụng trong thời gian dài. Do đó, người phụ nữ thường được khuyến khích áp dụng những phương pháp an toàn hơn như dùng bao cao su, đặt vòng tránh thai, cấy que tránh thai,… Nếu phải uống thuốc tránh thai khẩn cấp trong những tình huống bất khả kháng, chị em phụ nữ nên sử dụng thuốc đúng hướng dẫn, kết hợp với thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng rối loạn kinh nguyệt thường gặp do thuốc tránh thai khẩn cấp gây ra.

BS Đoàn Thị Nhung