Các cách trị mụn tại nhà hiệu quả

Mụn trứng cá mụn viêm là tình trạng gặp rất phổ biến ở những người trẻ tuổi. Tuy không ảnh hưởng nặng nề đến sức khoẻ nhưng lại gây mất thẩm mỹ và tự tin cho người mắc. Đa số các trường hợp mắc mụn trứng cá thường không đến bác sĩ da liễu để thăm khám điều trị hoặc họ chỉ đến gặp bác sĩ da liễu khi đã thử qua nhiều cách trị mụn tại nhà. Việc điều trị mụn tại nhà cũng có thể mang lại hiệu quả cao nếu người bệnh nắm bắt được một số kiến thức cơ bản và tuân thủ tốt việc điều trị mụn tại nhà. Bài viết này nhằm cung cấp một số kiến thức căn bản về các cách trị mụn cơ bản thường được sử dụng tại nhà. 

1. Cách trị mụn tại nhà

1.1. Làm sạch da hiệu quả giúp trị mụn

+ Trước tiên bạn nên làm sạch tay trước khi có ý định chăm sóc da mặt của mình

+ Tẩy trang trước khi rửa mặt bằng nước tẩy trang, dầu tẩy trang hoặc nước muối sinh lý. Mục đích của việc tẩy trang là lấy đi lớp trang điểm, bụi bẩn bám trên da mặt sau một ngày dài hoạt động

+ Việc lựa chọn sữa rửa mặt phù hợp với tình trạng da là cần thiết cho người bị mụn. Ngoài việc lựa chọn sữa rửa mặt phù hợp cho da khô, da dầu hay da nhạy cảm, chúng ta cũng nên lưu ý khi sử dụng các sữa rửa mặt có chứa thành phần paraben, cồn hay các hương liệu tổng hợp có thể gây khô da và kích ứng.

+ Nên rửa mặt bằng nước ấm

+ Nên rửa mặt từ 1 – 2 lần mỗi ngày. Số lần rửa mặt có thể thay đổi tuỳ thuộc vào môi trường làm việc hay tính chất da của mỗi người. Việc rửa mặt quá nhiều có thể làm da bị khô và tăng kích ứng.

+ Tránh rửa mặt bằng các loại xà phòng hay dầu gội thông thường bởi các chất tẩy rửa thông thường có thể gây khô da, thay đổi pH da sau khi rửa gây kích ứng da và là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển

Rửa mặt là bước cơ bản nhất trong mọi liệu trình chăm sóc da

+ Mát xa nhẹ da mặt trong vòng 1 phút khi rửa mặt với sữa rửa mặt giúp làm sạch da, tăng tuần hoàn cho da mặt

+ Dùng khăn mềm, sạch để thẩm khô nước sau khi rửa mặt, tránh lau mạnh làm tổn thương da.

+ Dưỡng ẩm sau khi rửa mặt nhằm tránh để da mặt bị mất nước và cân bằng lại pH trên da mặt. Có nhiều loại sản phẩm dưỡng ẩm trên thị trường. Tùy vào tính chất da mặt mà bạn có thể tham khảo các loại dưỡng ẩm phổ biến như nước hoa hồng, dưỡng ẩm có thành phần acid salicylic, dầu quả bơ …

1.2. Thay đổi chế độ ăn uống

– Người bị mụn tránh ăn gì:

+ Đồ ăn cay nóng: như ớt, các loại đồ ăn cay

+ Đồ ăn quá nhiều đường

+ Đồ ăn nhiều dầu mỡ

+ Thức ăn nhanh

+ Sữa bò

+ Socola

+ Cafein và các đồ uống có cồn

( Những loại thức ăn làm tình trạng mụn thêm nặng nề

– Người bị mụn nên ăn gì

+ Thực phẩm chứa nhiều acid béo Omega 3 ( như các loại đậu, cá hồi, cá thu …)

+ Bổ sung đầy đủ vitamin E C B từ các loại rau, các loại trái cây tươi

Người bị mụn nên ăn gì?

+ Thức ăn giàu kẽm giúp đề kháng lại tình trạng nhiễm khuẩn và mụn trên da ( các loại thức ăn giàu kẽm như cá, tôm, hàu, thịt bò, hạnh nhân, hoặc có thể được bổ sung từ viên uống tổng hợp)

1.3. Sử dụng các loại mặt nạ trị mụn

Việc đắp mặt nạ đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho da như bảo vệ da, bổ sung dưỡng chất và cải thiện tình trạng của da

Người bị mụn nên cẩn trọng trong việc lựa chọn mặt nạ sử dụng hàng ngày. Những loại mặt nạ thành phần như Axit Salicylic, Benzoyl Peroxide, Glycolic Acid có tác dụng rất tốt trong việc ngừa viêm và điều trị mụn. Ngoài ra các loại mặt nạ có nguồn gốc thiên nhiên như làm từ trà và cà phê cũng có thể được lựa chọn cho người bị mụn

Cần phải tránh sử dụng những loại mặt nạ trị mụn không chứa thuốc nhuộm, Paraben, hương liệu nhân tạo hay các loại mặt nạ không rõ nguồn gốc.

1.4. Sử dụng thuốc bôi trị mụn

Là cách trị mụn hiệu quả nhất và cũng phổ biến nhất

– Thuốc bôi Retinol: Là thuốc đầu tay trong điều trị mụn trứng cá do hiệu quả đáng kể mà nó mang lại. Khi dùng retinol trong vài tuần đầu người bệnh có thể thấy hiện tượng mụn nổi nhiều lên tuy nhiên đây là hiện tượng thoáng qua và cho thấy hiệu quả của việc điều trị. Người dùng retinol được khuyên không nên tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời hoặc đèn chiếu sáng cường độ mạnh do có khả năng bị bỏng da.

Cách dùng là bôi một lớp mỏng cách mỗi đêm hoặc từ 2 – 3 lần/tuần cho toàn bộ mặt ngoại trừ quanh mắt môi và cổ, nếu sự kích ứng giảm dần hoặc không có hiện tượng kích ứng có thể sử dụng retinol hàng đêm. Nên sử dụng retinol vào các bước cuối cùng trong trình tự chăm sóc da của mình

Retinol là sản phẩm đầu tay trong các liệu trình điều trị mụn

+ Tretinoin: làm tăng tốc độ chu chuyển của tế bào thượng bì từ đó làm giảm hình thành nhân mụn mới và đẩy nhân mụn hiện có ra ngoài. Tretinoin có thể gây kích ứng da do đó nên thận trọng dùng trong một vài trường hợp

+ Adapalene là thuốc điều trị đầu tay cho các bệnh nhân có da nhạy cảm do Adapalene ít kích ứng da hơn so với các thuốc trị mụn khác cùng loại.

kem bôi  0,1%, gel 0,1%, gel 0,3%: Bôi lên vùng da tổn thương mỗi ngày một lần trước khi đi ngủ sau khi đã rửa vùng da bị mụn. Bôi một lớp mỏng, tránh để dính vào mắt, miệng, góc mũi, và màng nhầy.

+ Tazarotene: Có thể được sử dụng với dạng gel 0.1% hoặc 0.05 %. Rửa sạch và làm khô vùng da bị tổn thương trước khi bôi thuốc, nên thoa một lượng kem vừa đủ để phủ một lớp mỏng lên tất cả các tổn thương. Bạn không nên sử dụng Tazarotene khi đang có thai.

– Thuốc bôi kháng khuẩn tại chỗ

+ BPO ( benzoyl peroxide) đóng vai trò cốt lõi trong các liệu trình trị mụn. Thường được dùng để điều trị mụn trứng cá ở mức độ nhẹ và trung bình. Đối với trường hợp bị mụn nặng có thể sử dụng cùng các phương pháp điều trị khác

Tác dụng của BPO trong điều trị mụn

+ Các kháng sinh bôi trị mụn: Clindamycin, Erythromycin, Doxycycline

Có tác dụng diệt khuẩn và ức chế phản ứng viêm tại mụn nên các dạng mụn viêm hay mụn mủ sẻ đáp ứng tốt với việc điều trị bằng kháng sinh dạng bôi. Nên kết hợp với BPO để tránh hiện tượng kháng thuốc của vi khuẩn. Kháng sinh bôi để trị mụn nên được sử dụng 2 lần/ngày

– Acid salicylic là một thuốc kháng viêm, được chỉ định như một liệu pháp điều trị bổ sung. Acid salicylic có thể thấm vào tuyến bã giúp tiêu nhân mụn và giảm viêm. Thành phần acid salicylic có thể gặp trong các sản phẩm chăm sóc da như sữa rửa mặt, tonner, mặt nạ … Liều dùng ban đầu để điều trị mụn ở người lớn là 1 lần/ngày và sau đó tuỳ vào tình trạng đáp ứng có thể tăng lên 2 – 3 lần/ ngày

Axit salicylic có tác dụng giảm hiện tượng viêm và tiêu nhân mụn

– Thuốc acid azelaic là thuốc kháng khuẩn, kháng viêm và tiêu nhân mụn. Là thuốc ít gây kích ứng da. Nên sử dụng kết hợp với các thuốc bôi tại chỗ khác như retinol, BPO để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất. Liều sử dụng thường là bôi 2 lần/ngày sáng và tối

1.5. Uống thuốc gì giúp trị mụn?

Thuốc uống trong điều trị mụn thường chỉ được sử dụng cho các trường hợp mắc mụn trứng cá nặng, khó điều trị. Với các trường hợp trứng cá thông thường sẽ ít được chỉ định. Do ngoài tác dụng trị mụn thuốc uống thường có thêm những tác dụng phụ không mong muốn khác. Vậy nên người bệnh cần được hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi có ý định dùng thuốc uống trong điều trị mụn

Người bệnh bị mụn nặng nề có thể được chỉ định thêm thuốc uống

– Kháng sinh toàn thân: Minocycline, Doxycycline, Erythromycin, Clindamycin, Trimethoprim, Azithromycin … là những kháng sinh đường uống có thể được chỉ định trong các trường hợp mụn nặng nề.

– Ức chế tuyến bã

+ Thuốc tránh thai uống có thể được sử dụng trong các trường hợp bệnh nhân là phụ nữ trẻ nghi ngờ mụn do rối loạn nội tiết và không đáp ứng với điều trị thông thường

+ Thuốc chống viêm Steroid được chỉ định trong các trường hợp bùng phát mụn trứng cá cấp tính.

1.6. Bổ sung kẽm giúp trị mụn

Kẽm là một vi chất thiết yếu của cơ thể, kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể giúp chống lại quá trình viêm và vi khuẩn gây mụn. Bổ sung kẽm là cần thiết trong điều trị mụn vậy nhưng cũng không nên sử dụng đơn độc mình kẽm trong điều trị mụn mà kẽm nên được sử dụng như một sản phẩm bổ sung. Có thể bổ sung kẽm bằng các thức ăn giàu kẽm, bằng các viên uống bổ sung kẽm, thuốc bôi hoặc các sản phẩm chăm sóc da có thành phần kẽm.

Nhu cầu kẽm hàng ngày của người trưởng thành từ 8 – 12 mg kẽm/ngày

Thức ăn giàu kẽm: Hàu, bào ngư, tôm, cua cá, thịt đỏ, gia cầm, đậu các loại ngũ cốc nguyên hạt, …

Bổ sung các loại thức ăn giàu kẽm có thể cung cấp  cho cơ thể 5mg kẽm mỗi ngày

1.7. Thay đổi chế độ sinh hoạt hỗ trợ trị mụn hiệu quả

Phần lớn các chất dinh dưỡng cho da có nguồn gốc nội sinh. Sức khỏe của da cũng được ảnh hưởng mạnh mẽ bởi chế độ sinh hoạt và sức khoẻ chung toàn thân. Vậy nên khi điều trị mụn hay chăm sóc da nói chung không thể bỏ qua việc sinh hoạt và chăm sóc cơ thể một cách toàn diện nhất

– Ngủ đủ 8 tiếng / ngày: việc ngủ không đủ giấc khiến da bạn bị khô, nhờn, và xuất hiện nhiều mụn, nhiều nếp nhăn.

Việc ngủ không đủ giấc làm trầm trọng thêm tình trạng mụn

– Tập thể dục: ngoài tăng cường sức khỏe toàn thân việc tập thể dục cũng giúp thư giãn, giảm căng thẳng cho da. Tập thể dục làm các tuyến mồ hôi tiết mồ hôi từ đó loại bỏ da chết, giảm dầu nhờn trên da và giảm sự hình thành mụn

2. Các cách trị mụn khác

2.1. Lấy nhân mụn tại cơ sở uy tín

Loại bỏ nhân mụn bằng cách đè ép lên tổn thương mụn bằng các dụng cụ lấy mụn. Nếu được thực hiện đúng cách tại các cơ sở uy tín, việc lấy nhân mụn có thể giúp người bệnh loại bỏ các tổn thương xấu, ngăn ngừa tổn thương viêm nặng nề lên.

Lấy nhân mụn là phương pháp hiệu quả 

2.2. Cách trị mụn bằng laser

Là sử dụng các tia laser có khả năng bóc tách và loại bỏ lớp thượng bì của da, đẩy nhân mụn ra ngoài, kích thích quá trình tạo mô biểu bị mới, ngăn ngừa thâm sẹo. Điều trị bằng laser có ưu điểm là quá trình điều trị mang lại hiệu quả nhanh

2.3. Sử dụng thuốc tiêm steroid

Tiêm Steroid là đưa một lượng thuốc chống viêm có thành phần Corticoid vào tổn thương giúp giải quyết nhanh tình trạng trứng cá nặng hoặc áp-xe mụn. Hầu hết các tổn thương sẽ xẹp và biến mất sau 48h sau tiêm.

BS Nguyễn Thị Quỳnh An