Nguyên nhân gây mụn mủ và cách điều trị hiệu quả

Mụn mủ là loại mụn gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, khiến người bệnh khó chịu vì đau nhức, ngứa ngáy. Trong nhiều trường hợp, nếu không được điều trị đúng cách mụn lan rộng, để lại sẹo, thậm chí gây ra nhiễm trùng máu. Vì vậy, cùng tìm hiểu nguyên nhân nào gây ra mụn mủ và những cách điều trị hiệu quả tình trạng này. 

1. Mụn mủ là gì?

Mụn mủ là tình trạng da bị viêm nhiễm do vi khuẩn P. Acnes kết hợp với bã nhờn, xác tế bào chết tích tụ lại gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Tại vùng thương tổn là những nốt phồng lên chứa các chất lỏng màu trắng ngà hay vàng mủ, bao quanh là vùng da viêm đỏ. Mụn mủ rất dễ vỡ, dịch mủ có thể lan sang các vùng da khác. Nếu không được xử lý đúng cách có thể gây tình trạng viêm nhiễm nặng hơn, gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh.

Mụn mủ có thể xuất hiện ở bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể. Tuy nhiên, chúng thường mọc ở những phần có nhiều tuyến mồ hôi, đáng sợ nhất là nổi trên mặt. Mụn mủ là tình trạng da phổ biến gặp ở cả nam và nữ, độ tuổi thanh thiếu niên và thanh niên thường gặp hơn.

Mụn mủ là tình trạng bệnh lý ở da

2. Nguyên nhân dẫn đến mụn mủ

Có nhiều nguyên nhân khác nhau hình thành nên mụn mủ. Những yếu tố như viêm nhiễm, vi khuẩn hay tổn thương trên da đều có thể kích thích mụn mủ xuất hiện:

Rối loạn nội tiết: Khi hormone trong cơ thể bị rối loạn sẽ khiến da tiết nhiều bã nhờn gây ra tình trạng dư thừa, bít tắc lỗ chân lông, từ đó dẫn đến sản sinh ra mụn. Tình trạng này thường xuyên xảy ra ở những người trong giai đoạn độ tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai, mãn kinh…là nguyên nhân làm xuất hiện mụn mủ.

Chế độ dinh dưỡng không lành mạnh: Thường xuyên ăn những thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, thức ăn chiên xào, gia vị cay, nóng,…Hay sử dụng các loại đồ uống chứa nhiều chất kích thích như rượu, bia, cà phê,.. Thói quen không tốt như uống ít nước cũng sẽ dẫn đến tình trạng thiếu nước, làm suy giảm chức năng gan, thận. Từ đó, các chất độc tích tụ lâu ngày làm da yếu dần và không thể chống đỡ được các tác nhân có hại từ môi trường, cũng như làm tăng hoạt động sản xuất bã nhờn gây ra mụn mủ.

Chế độ sinh hoạt không điều độ: những người có thói quen thức khuya, ngủ không đủ giấc thường xuyên sẽ gặp phải tình trạng mọc mụn, đặc biệt là mụn mủ với tần suất cao. Cơ thể trở nên uể oải, mất tinh thần, trở nên căng thẳng, cáu gắt vô lý là hậu quả của thức khuya, ngủ không đủ giấc, lâu ngày ảnh hưởng đến sự thay đổi nội tiết tố, đây là một trong những nguyên nhân vừa nêu trên gây ra mụn mủ.

Vệ sinh da mặt không đúng cách: bụi bẩn, các vi khuẩn thường ẩn sâu trong trong lỗ chân lông, do vậy chỉ vệ sinh da với nước sạch sẽ không làm sạch được da. Tuy nhiên, nếu dùng nước tẩy trang và sữa rửa mặt chứa hàm lượng chất tẩy rửa cao, độ pH không thích hợp cho da cũng làm da mất đi độ ẩm tự nhiên. Sau khi vệ sinh da trở nên khô hơn, kích thích tuyến bã nhờn tiết nhiều dầu để bù đắp lượng nước đã mất, tạo môi trường cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển, sinh ra mụn.

Vệ sinh da mặt không đúng cách có thể sinh ra mụn mủ

Sử dụng các loại mỹ phẩm kém chất lượng: việc sử dụng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, các thành phần hoá học không đảm bảo chất lượng ở các chị em thường gặp phải các bệnh liên quan đến da liễu, đây cũng là nguyên nhân khiến da hình thành mụn mủ.

Ngoài ra, một số tác động từ môi trường bên ngoài như nắng nóng, bụi bẩn, côn trùng đốt,… là điều kiện thích hợp khiến vi khuẩn nằm trong nang lông hoạt động mạnh gây nên tình trạng mụn nói chung.

3. Biểu hiện khi bị mụn mủ

Dựa vào đặc điểm, vị trí, các giai đoạn phát triển của mụn mủ có thể dễ dàng nhận biết được:

Ban đầu xuất hiện những mụn nhỏ kích thước khoảng từ 5 – 10mm, màu đỏ. Về sau kích thước mụn tăng dần, phần chính giữa đầu mụn hình thành nhân màu trắng hoặc hơi vàng. Sau cùng, những mụn này chín và bị vỡ ra nếu nặn chúng hoặc vô tình chạm vào gây viêm nhiễm, lan ra các vùng lân cận hay để lại vết thâm sẹo. Tại vùng xung quanh da bị sưng đỏ, khi chạm vào cảm giác đau nhức.

Mụn mủ có thể mọc ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể. Tuy nhiên, chúng có xu hướng xuất hiện gần các tuyến bã nhờn, lỗ chân lông to, đặc biệt là các vị trí như mặt, chân tóc, lưng, ngực, vai, nách, tay, chân. Trên khuôn mặt, loại mụn mủ gây khó chịu, ảnh hưởng thẩm mỹ, thậm chí gây biến chứng nguy hiểm khi hình thành ở chân mày, thái dương, mũi, cằm và xung quanh miệng.

Mụn mủ thường mọc trên khuôn mặt

4. Cách chữa mụn mủ như thế nào?

Tuỳ thuộc vào nguyên nhân cũng như tình trạng mụn mủ nhẹ hay nặng mà áp dụng một số phương pháp điều trị dưới đây:

Sử dụng các thuốc, kem bôi ngoài da: hiện nay trong nhiều loại thuốc, kem bôi, serum có chứa một số thành phần có khả năng trị mụn rất tốt. Các thành phần chủ yếu như Benzoyl peroxide,  Acid salicylic, Retinoid, lưu huỳnh, kẽm oxyd,…với tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm tiết dầu, giúp cải thiện tình trạng mụn

Điều trị mụn mủ các loại thuốc uống: một số loại thuốc kháng sinh, thuốc cân bằng nội tiết có thể được bác sĩ kê đơn điều trị trong nhiều trường hợp mụn mủ mức độ nặng. Tuy nhiên, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa da liễu để lựa chọn loại thuốc phù hợp và tuân thủ hướng dẫn để đạt được hiệu quả cao.

Phương pháp trị mụn mủ từ nguyên liệu tự nhiên: đối với những trường hợp bị mụn mủ nhẹ bạn có thể thực hiện phương pháp này tại nhà. Các nguyên liệu dưới đây với ưu điểm khá an toàn cho da, chứa thành phần có khả năng cải thiện tình trạng mụn mủ khá tốt:

• Nước cốt hành tây: làm giảm mụn mủ nhanh chóng, mờ vết thâm do có chứa hàm lượng kali, vitamin c, lưu huỳnh cao. Có thể sử dụng hỗn hợp hành tây với nước cốt chanh chấm lên vùng da bị mụn hoặc đắp mặt nạ hành tây, bột yến mạch và mật ong thực hiện mỗi tuần 2-3 lần để cho hiệu quả tối ưu.
• Nha đam tươi: giúp cung cấp độ ẩm cao cho làn da, giúp da không tiết quá nhiều dầu thừa. Trong nha đam có chứa vitamin E có khả năng kháng khuẩn, chống viêm hạn chế sự tích tụ của vi khuẩn gây mụn. Có thể sử dụng hỗn hợp nha đam tươi và sữa tươi không đường đắp lên da, sau đó massage nhẹ nhàng trong vòng 30 phút.

Phương pháp trị mụn mủ từ nha đam

• Điều trị mụn mủ bằng nghệ và mật ong: công thức nghệ kết hợp với mật ong có tác dụng sát khuẩn, nhân mụn nhanh khô,  lành và ngăn chặn các vết sẹo hình thành sau mụn.
• Lá bạc hà có tác dụng điều trị hầu hết các loại mụn trong đó có mụn mủ do có chứa thành phần acid salicylic. Lá bạc hà là một loại thảo dược từ thiên nhiên giúp da căng bóng, cải thiện tình trạng sức khoẻ cho da.
• Mặt nạ đất sét: với nhiều khoáng chất như kẽm, sắt, magie, canxi,…có khả năng chống oxy hóa cao, đào thải bụi bẩn, giúp kiểm soát bã nhờn, làm thông thoáng lỗ chân lông, góp phần tiêu diệt tác nhân gây mụn.

Cải thiện chế độ dinh dưỡng: uống đủ nước, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, đặc biệt là vitamin trong khẩu phần ăn sẽ giúp tái tạo tế bào da mới và phục hồi các tế bào tổn thương. Hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, cay nóng, hoặc các chất kích thích (rượu, bia, cà phê,…) gây nên tình trạng sưng viêm diễn ra nghiêm trọng hơn.

Uống đủ nước mỗi ngày giúp tái tạo các tế bào da bị tổn thương

Ngoài ra, cần chú ý đến việc chăm sóc, vệ sinh da đúng cách và chế độ sinh hoạt khoa học trong quá trình điều trị mụn mủ:

• Không sờ tay, nặn mụn hay chà xát mạnh khiến mụn mủ vỡ ra.
• Sử dụng nước tẩy trang, sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp với da.
• Lựa chọn các loại mỹ phẩm đảm bảo chất lượng, không gây kích ứng da.
• Chế độ nghỉ ngơi, thư giãn hợp lý, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya để cân bằng lại nội tiết trong cơ thể.

BS Chu Thị Thanh Hoài