Tìm hiểu về hội chứng căng đau vai gáy cùng Thạc sĩ Bác sĩ Nguyễn Đức Thành

Hiện nay, số lượng người làm việc công sở mắc căng đau vai gáy (CĐVG) đang tăng lên. Việc ngồi làm việc sai tư thế trong một thời gian dài có thể gây đau vai gáy và đau đầu. Hội chứng CĐVG thông thường không ngay lập tức gây nguy hiểm cho người bệnh. Song, nó có thể gây ra nhiều  lo lắng khó chịu cho người bệnh và làm giảm chất lượng cuộc sống.

1. Hội chứng căng đau vai gáy là gì?

Hội chứng căng đau vai gáy (CĐVG) là rối loạn cơ – xương  thường  gặp nhất, có lẽ không một ai trong chúng ta không từng bị phiền toái bởi nó ít nhất một lần trong đời. Hội chứng này cũng là một tổn thương do nhiều chấn thương dồn lại, bắt gặp bởi các thầy thuốc chuyên về bệnh nghề nghiệp.

Có rất nhiều mẹo chữa đau vai gáy, cách chữa đau vai gáy tại nhà mà người bệnh có thể áp dụng được. Chỉ cần tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ, áp dụng các bài tập chữa đau vai gáy cùng với chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý thì tình trạng bệnh sẽ được cải thiện.

2. Nguyên nhân gây căng đau vai gáy

Có rất nhiều nguyên nhân gây căng đau vai gáy. Các nguyên nhân thông thường nhất có thể kể đến như ngồi làm việc sai tư thế trong thời gian dài, kẹp điện thoại vào một bên vai vừa nghe vừa ghi chép, ngồi làm việc liên tục với máy tính, sai tư thế khi lái ôtô, gối đầu, ngủ tựa đầu lên ghế, nằm xem tivi… Ngồi trước quạt hay ngồi máy lạnh lâu,  dầm  mưa dãi nắng lâu, gội đầu, tắm rửa ban đêm… làm giảm sự cung cấp  oxy cho các tế bào cơ, gây thiếu máu cục bộ ở các cơ cũng dẫn đến hội chứng CĐVG.

Ngoài ra, hội chứng CĐVG  còn  có thể do các nguyên nhân bệnh lý như: thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, hẹp ống sống, vẹo cổ bẩm sinh, loãng xương, dị tật, viêm, chấn thương vùng cổ, viêm khớp dạng thấp. Những trường hợp này cần được quan tâm đầy đủ vì có thể xảy ra các nguy cơ, nhiều khi phải chỉ định phẫu thuật, khuyến cáo người bệnh đi khám sớm khi có các dấu chứng cảnh báo nguy hiểm như tê/đau lan xuống tay, teo cơ, yếu tay… để tránh xảy ra các biến chứng muộn. Đôi khi có những trường hợp CĐVG xuất hiện tự phát, không có nguyên nhân rõ rệt.

Xem thêm: Thiếu canxi gây loãng xương là một trong các nguyên nhân gây căng đau vai gáy thường găp

3. Triệu chứng căng đau vai gáy

Các triệu chứng căng đau vai gáy có nhiều mức độ khác nhau: từ cảm giác “bó khít cổ” và khó vận động cổ cho đến đau nghiêm trọng làm cho cổ, vai, tay, cổ tay và bàn tay trở nên bất lực hoặc suy yếu. Tồi tệ nhất là tình trạng loạn dưỡng giao cảm phức tạp của một vùng.

Đau trong CĐVG có các đặc  điểm  và  được  điều  trị  như một tình trạng co thắt của thần kinh – cơ, đau dọc theo các vòng thần kinh cảm giác và giao  cảm  bắt  nguồn  từ  các thần kinh tủy sống.

Các biểu hiện của hội chứng CĐVG thường gặp nhất

• Đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng cổ, gáy, cảm giác nhức nhối khó chịu, có khi đau nhói như điện giật.
• Đau có thể lan lên mang tai, thái dương hoặc lan xuống vai, cánh tay.
• Nhưng khác với bệnh viêm quanh khớp vai, người bệnh bị đau vai gáy không bị hạn chế vận động khớp ngoại trừ các trường hợp nặng.
• Một số trường hợp có thể kèm theo co cứng cơ, tê ở cánh tay, cẳng tay, bàn ngón tay hoặc nặng hơn là yếu liệt cơ, teo cơ.

• Có thể có các điểm đau khi ấn vào các gai sau và cạnh cột sống cổ kèm hạn chế vận động cột sống cổ.
• Đau có thể xuất hiện tự phát hoặc sau khi lao động nặng, mệt mỏi, căng thẳng, nhiễm lạnh.
• Đau có thể cấp tính (xuất hiện đột ngột) hoặc mạn tính (âm ỉ, kéo dài).
• Đau thường có tính chất cơ học: tăng khi đứng, đi, ngồi lâu, ho, hắt hơi, vận động cột sống cổ; giảm khi nghỉ ngơi. Đau cũng có thể tăng khi thời tiết thay đổi.

Để chẩn đoán nguyên nhân, người bệnh cần được khai thác bệnh sử và thăm khám lâm sàng. Ngoài ra, còn có các phương tiện hỗ trợ chẩn đoán như chụp X-quang cột sống cổ, đo điện cơ và chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống cổ.

4. Điều trị hội chứng căng đau vai gáy

Các thuốc thường dùng trong điều trị hội chứng CĐVG bao gồm

• Thuốc giảm đau chống viêm
• Thuốc giảm đau thần kinh, phong bế thần kinh
• Thuốc giãn cơ
• Kết hợp bổ sung thêm vitamin nhóm B.

Ngoài ra, các phương pháp vật lý trị liệu như

• Nhiệt trị liệu
• Điện xung
• Sóng ngắn
• Siêu âm trị liệu
• Kéo dãn cột sống cổ
• Điều trị căng đau vai gáy bằng y học cổ truyền như: Xoa bóp bấm huyệt, tập vận động cột sống cổ cũng giúp ích rất nhiều cho việc điều trị. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần phải nhớ rằng không nên xoa bóp bấm huyệt hoặc tập vận động mạnh trong giai đoạn cấp tính.

Một số trường hợp người bệnh cần được điều trị bằng phẫu thuật. Ví như thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, trượt đốt sống…

Xem thêm: Tổng hợp các phương pháp điều trị căng đau vai gáy hiện nay

5. Phòng bệnh căng đau vai gáy hơn chữa bệnh

Để phòng bệnh căng đau vai gáy tái phát, người bệnh cần chú ý

• Không làm việc quá lâu tại bàn giấy, đặc biệt với máy vi tính. Cứ 30 phút nên dừng lại để thực hiện các động tác vận động cột sống cổ, vai và tay.
• Cần giữ cổ luôn thẳng, tránh sai tư thế khi ngồi học, đọc sách hoặc đánh máy.
• Không cúi gập cổ quá lâu. Không nằm gối đầu cao để đọc sách hay nằm xem tivi, dễ làm sai tư thế cột sống cổ. Khi ngủ chỉ gối đầu cao khoảng 10 cm.

Nhiều người có thói quen khi mỏi cổ thường bẻ cổ, lắc cổ cho kêu. Họ tin rằng làm như thế sẽ hết mỏi cổ. Thực tế, việc bẻ cổ như vậy lại gây tác dụng hoàn toàn trái ngược. Nếu đĩa đệm đã bị thoái hóa khi bẻ hoặc vặn mạnh sẽ tạo đà cho đĩa đệm thoát vị ra ngoài và làm bệnh thêm trầm trọng.

Nhiều cô thư ký có thói quen kẹp điện thoại vào cổ. Lời khuyên của bác sĩ là nghe điện thoại nên cầm ở tay. Nếu có chỗ gác tay sẽ giảm bớt độ căng các cơ ở cổ và bả vai.

Xem thêm: Nhân viên văn phòng là đối tượng nguy cơ cao mắc hội chứng căng đau vai gáy

Khi lái ôtô, môtô cần ngồi đúng tư thế, tránh ngả người quá mức ra trước hoặc ra sau.

Khi xem tivi nên tựa lưng vào đệm. Đầu hơi ngửa ra sau thành ghế. Cổ tựa vào một điểm phù hợp với độ cong sinh lý của cổ.

Người bệnh nên thường xuyên tập luyện thể dục thể thao hoặc tối thiểu là tập thể dục giữa giờ. Nên áp dụng các động tác trong bài tập vận động cột sống cổ để tăng khả năng chịu đựng. Bên cạnh đó tăng sức dẻo dai của hệ thống gân cơ, dây chằng quanh cột sống.

Xem thêm: Người bị căng đau vai gáy nên ăn gì? kiêng gì?

Xem thêm: Những bài tập thể dục dành cho người bị căng đau vai gáy

ThS BS Nguyễn Đức Thành

Chuyên khoa Xương khớp – Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh

Trích tạp chí “sống khỏe” số 01 – Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh